Duygusal tepkisellik, okula yabancılaşma ve okula bağlılık arasında okul reddinin aracı rolünün incelenmesi

Abstract

Amaç: Ortaokul ve lise öğrencilerinde duygusal tepkisellik, okula yabancılaşma ve okula bağlılık kavramları arasında okul reddinin aracı rolünü incelemek, buna ilişkin olarak doğrudan ve dolaylı ilişkileri analiz etmek amaçlanmaktadır.Yöntem: Araştırmada duygusal tepkisellik, okula yabancılaşma ve okula bağlılık üzerinde okul reddinin aracı rolünü tespit etmek amacıyla ilişkisel tarama modelinden yararlanılmıştır. Araştırma 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Erzurum'da bulunan 6 ortaokulda ve 7 lisede öğrenim gören 940 öğrenciyle yürütülmüştür. Araştırma sürecinde normallik, homojenlik, uç değer analizi ve yapısal eşitlik modeli (YEM) kullanılarak aracı ve yordayıcı ilişkiler analiz edilmiştir.Bulgular: Uygulanan YEM'de üç farklı model test edilmiştir. Model-1, okula bağlanmayı açıklayan üç örtük değişkenli modelin iyi uyum verdiğini, duygusal tepkiselliğin pozitif yönlü, okula yabancılaşmanın negatif yönlü olarak okula bağlanmayı yordadığını göstermektedir. Okul reddinin modele eklenmesiyle birlikte doğrudan ve dolaylı etkiler (Model-2 ve Model-3) incelenmiş ve okul reddinin söz konusu değişkenler arasında kısmi aracı rolü olduğu belirlenmiştir.Sonuç: Duygusal tepkiselliğin okula bağlanma üzerinde pozitif, okula yabancılaşmanın okula bağlanma üzerinde negatif, duygusal tepkiselliğin okul reddi üzerinde pozitif, okula yabancılaşmanın okul reddi üzerinde pozitif yönlü bir etkiye sahip olduğu gözlenmiştir. Bütün bu doğrudan ve dolaylı etkiler incelendiğinde okul reddi değişkeninin duygusal tepkisellik, okula yabancılaşma ve okula bağlılık arasında önemli bir düzenleyici işleve sahip olduğu söylenebilir.Anahtar Kelimeler: duygusal tepkisellik, okula yabancılaşma, okula bağlılık, okul reddi

Purpose: It is aimed to examine the mediating role of the school refusal among the concepts of emotional reactivity, alienation to school and school attachment in secondary and high school students and to analyze direct-indirect relationships in this regard.Method: In this study, the correlation model was used to determine mediating role of school refusal on emotional reactivity, alienation to school and school commitment. The research was conducted with 940 students studying in Erzurum in the 2019-2020 academic year. In the research process, mediator and predictive relationships were analyzed using normality, homogeneity, extreme value analysis and Structral Equation Model (SEM).Findings: Three different models were tested in the applied SEM. Model-1, shows that the model with three implicit variables which explains school attachment fits well, emotional reactivity predicts school attachment positively and alienation to school negatively. With the addition of school refusal to the model, direct-indirect effects were examined (Model-2 and Model-3) and it was determined that school refusal had a partial mediating role among these variables.Result: As a result of conducted analyzes, it was observed that emotional reactivity has a positive effect on school commitment, alienation to school has a negative effect on school attachment, emotional reactivity has a positive effect on school refusal, alienation to school has a positive effect on school refusal. When all these direct-indirect effects are examined, it can be said that school refusal variable has an important regulatory function among emotional reactivity, alienation to school and school commitment.Keywords: emotional reactivity, alienation to school, school attachment, school refusal