Ergenlik döneminde bilişsel faktörlerin karar verme sürecine etkisinin din psikolojisi yönünden incelenmesi (Adapazarı örneğinde)

Abstract

Karar verme, bireyin hayatının her köşesinde karşılaştığı, istemli ya da istemsiz tercihlerde bulunduğu bilişsel bir süreçtir. Bu çalışma, bireyin karar verme sürecinde dinin etkisi olduğunu tespit etmek için yapılmıştır. Sakarya ili Adapazarı ilçesinden belirlenen okul türlerinden seçilen tesadüfî 263 öğrenciye yönelik `Karar Verme Sürecinde Bilişsel Faktörlerin Etkisi Ölçeği` uygulanmıştır. Öğrenciler belirlenirken üç farklı okul türü tercih edilerek araştırmanın evreni temsil etme yeterliliği sağlanmaya çalışılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından 5'li Likert tipi ölçek hazırlanmış, ölçeğin ön test uygulaması yapıldıktan sonra uygulanmıştır. Elde edilen verilere göre dini anlama ve yaşama konusunda teorik ve pratik bilgisi daha fazla olan Anadolu İmam Hatip Lisesi öğrencileri ile Anadolu Lisesi ve Özel Lise öğrencileri arasında anlamlı fark elde edilmiştir.Araştırmanın temel hipotezi, lisede öğrenim görmekte olan öğrenciler, sosyal ve gündelik hayatta herhangi bir konuda karar verirken inandıkları dinin etki ve yönlendirmesi ile hareket etmektedir. Elde edilen veriler aştırmanın temel hipotezini desteklemektedir. Hazırlanan ölçek ve ölçeğin alt boyutları ile demografik bilgiler karşılaştırıldığında, inandıkları dini yaşama ve uygulama konusunda teorik ve pratik bilgisi yüksek olan İmam Hatip Lisesi öğrencilerinin Anadolu Lisesi ve Özel Lise öğrencilerine kıyasla daha pozitif davranış sergilediği tespit edilmiştir. Aile dindarlık düzeyi, dinin ilkelerine bağlılık ve herhangi bir konuda karar verirken dinin ilkelerini dikkate alma düzeyi arttıkça; gündelik yaşantıda duyarlı, hassas ve sorumluluklarının bilincinde olarak davranış sergilendiği tespit edilmiştir.

Decision making is a cognitive process that includes voluntary or involuntary choices of individuals in every parts of their life. This study was completed to ascertain the effects of religion in the decision making process of an individual. In the province of Sakarya, district of Adapazarı, `The Effect of Cognitive Factors on Decision Making Scole` was implemented to 263 students that were randomly selected from different types of schools.When the students were being selected and four different types of schools chosen, the capacity for the study to represent a system efficiently was ensured. A five point Likert scale was prepared to be used as a data collection tool, after a pilot scheme was carried out. The study's principle theorythe students who are studying in high school act with the influence and direction of the religion they believe in making a decision on any subject in social and everyday life.The data acquired also supports the study's principle theory. When the scale and its sub-dimensions were compared with the demographıc information, it was confirmed that the students of Imam-Hatip Highschool, whose Theoretical and Practical knowledge in the matter of living and implementing religious belief exceed that of the students of Anadolu Highschool and Private Highschools, exhibit a more positive behaviour. It was confirmed that as the level of religious devotion of families,commitment to religious doctrine, and obeying the religious doctrines in the decision making process increases, behaviour cognizant with compassion, empathy and responsibilityin daily life was exhibited.