Ahmed-i Dâî'nin Çengnâme'si üzerine bir dil incelemesi

Abstract

Ahmed-i Dâî XIV. yüzyılın sonu ile XV. yüzyılın başlarında yaşamış EskiAnadolu Türkçesinin önemli şairleri arasındadır. Ahmed-i Dâî'nin Çengnâmeadlı eseri, Türk dili ve tarihi bakımından oldukça önemli bir yere sahiptir. ZiraDâî, bu eserde şairlik gücünü göstermekle kalmayıp tasavvuf ve musikî bilgisinide ortaya koymuştur.Ahmed-i Dâî'nin Çengnâme'si üzerine yaptığımız çalışmamız Giriş,İnceleme, Metin ve Dizin olmak üzere dört ana bölümden oluşmaktadır.Çalışmamızın giriş bölümünde yazarın; hayatı, eserleri ve çalışmamızakonu olan Çengnâme hakkında bilgiler verilmiştir. İnceleme kısmında eserin sesve şekil bilgisi üzerine çalışma yapılmış olup burada bulunan dil özelliklerimetinden alıntılanan örneklerle göz önüne serilmiştir. Metin bölümünde ise GönülAlpay Tekin'in ve İsmail Hikmet Ertaylan'nın eserlerinden yararlanılmıştır. Dizinkısmında metin içerisinde kullanılan kelimeler madde başı olarak verilmiş olup bukelimelerin metinde taşıdığı anlamlara yer verilmiştir. Ayrıca kelimelere gelenekler beyit numaralarıyla birlikte sıralanmış, metin içerisinde kullanılankelimelerin sıklık derecesine de dizin kısmında yer verilmiştir.Çalışmamızın sonunda tezi oluşturulurken yararlanılan kaynaklar alfabetiksıraya uygun bir şekilde Kaynakça bölümünde gösterilmiştir.Anahtar Kelimeler: Ahmed-i Dâî, Çengnâme, Giriş, Metin, Dizin

Ahmed-i Dâî who lived in the end of the 14th century and in the beginningof the 15th century is among the important poets of the Old Anatolian Turkish. Heis among the leading authors of this period. Çengnâme has a very important placeamongst his works. And in this work, he not only showed his poetry power, butalso revealed his knowledge of sufism and music.Our study consists of four main sections: Introduction, Analysis, Text andIndex.In the introduction part, the author's; information about his life, his worksand the work named Çengnâme, which is the subject of our study, has been given.In the examination part, a study has been done on the phonetics and morphologicway of his work. In the text part, the Works of Gönül Alpay Tekin and İsmailHikmet Ertaylan were used. In the index part, the used words in the text are givenas per item and the suffixes are given together with the couplet numbers.At the end of our study, the used sources in creating the thesis are shown inthe Bibliography section in alphabetical order.Keywords: Ahmed-i Dâî, Çengnâme, Introduction, Text, Index