Timurlular Döneminde kadın

Abstract

Timurlularda kadın, önemli bir yer işgal etmiş ve toplumun her safhasında etkin olmuştur. Timurlu hükümdarların hanedan kadınları ile siyasî anlamda evlilik kurarak `Hân damadı` manasına gelen `Güregân (Küregen)` unvanını alıp meşruiyetini güçlendirmiş olması, kadının siyasî manada ne kadar aktif olduğunu göstermesi açısından hayli önemlidir. Yeri geldiğinde at binmekteki maharetini sergileyen kadın, yeri geldiğinde savaş aletlerini kullanmaktan da geri kalmamıştır. Ayrıca kadın, savaşlarda etkin bir rol alarak barışma aracı olmuştur. Siyasî anlamda devlet yönetiminde ise Timur zamanında çok etkin olmayan kadın, Timur'un ölümünden sonra hanedan işlerine müdahil olmaya çalışmıştır. Sosyal hayatta da Timurlu kadını etkin konumdadır. Kadının ev işlerinden giyim ve kuşamına, çocuk bakımı ve ahlakî özellikleri, ekonomik ve dinî hayattaki durumu ve daha birçok alanda katkısı dikkate değerdir. Toplumun diğer bir unsuru olan kültürel hayatta da kadın mimari yapıtları döneme damgasını vurarak Rönesans'ı yaşatmıştır. Kadınlar adına inşa edilen mimari yapıtların ihtişamı ve gösterişi oldukça dikkat çekicidir. Bu durum, Timurluların kadına her açıdan ne kadar değer verdiğinin bir göstergesidir. Çalışmada Timurlu kadınının siyasî, sosyal, ekonomik, dinî ve kültürel anlamda katkısı değerlendirildi. Konuyu ele alırken sadece Timurlu hanedanına mensup kadını değil, aynı zamanda hanedan dışı kadınların da topluma katkıları ve özellikleri üzerinde durulmuştur. Böylelikle konuya daha geniş bir açıdan bakılarak meselenin izahı kolaylaştırılmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Timurlular, Timurlu Kadını, Hârem, Hatûn.

In Timurids, women had an important place and were active in every stage of the society. The fact that the Timurid rulers got the title of `Güregan (Küregen)`, meaning `Han's son-in-law` through establishing political marriages with the women of the dynasty, and strengthened their legitimacy, was very important in terms of showing how effective the woman was in the political sense. The woman could both exhibit her skills in riding a horse and use war tools when it was necessary. In addition, women had an active role in wars and became a means of reconciliation. In the political sense, the woman, not being very active in the state administration during Timur's time, tried to get involved in dynastic affairs after Timur's death. Timurid women were also in an active position in social life. The influence of women in various areas from housework to clothing, childcare and moral characteristics, economic and religious life and many other areas was remarkable. In the cultural life, another element of the society, women left their mark on the period in term of their architectural works and kept the Renaissance alive. The magnificence and ostentatiousness of the architectural works built for women was quite remarkable. This was an indication of how much the Timurids valued their women in every aspect. In this study, the political, social, economic, religious and cultural contribution of the Timurid woman was evaluated. While discussing the subject, not only the women belonging to the Timurid dynasty, but also the contributions and characteristics of non-dynastic women to the society were emphasized. Thus, it was tried to facilitate the explanation of the issue by looking at the issue from a broader perspective.Keywords: Timurids, Timurid Woman, Harem, Hatun.