9. sınıf kimya öğretim programındaki yapılandırmacılığa dayalı öğelerin öğretmenler tarafından algılanışı ve uygulamasına yönelik bir inceleme: Erzurum örneği

Abstract

Bu çalışmada, 9.sınıf kimya öğretim programında öne çıkarılan yapılandırmacılığa dayalı öğelerin Erzurum ili merkezi örnekleminde incelenen kimya öğretmenleri tarafından nasıl algılandığı ve uygulamaya yansıtıldığının incelenmesi amaçlanmıştır. Böylece, amaçlanan (intented) kimya öğretim programı ile öğretmenler tarafından algılanan (perceived) ve gözlemlenen/uygulanan (observed) kimya öğretim programı arasındaki uyum belirlenerek bir değerlendirme yapılmaya çalışılmıştır.Araştırmada nitel yaklaşımlardan biri olan değerlendirici durum çalışması (evaluative case study) yöntemi kullanılmıştır. Çalışma, Erzurum il merkezinde uygun örnekleme yöntemi ile seçilmiş 23 kimya öğretmeni ile yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı-yapılandırılmış ?Öğretmen Görüşme Formu (ÖGF)? ve ?Kimya Dersi Yapılandırmacı Ortam Gözlem Formu (KDYOGF)? ile alan yazından alınan ?Kimya Dersine Yönelik Tutum Ölçeği (KDYTÖ)? kullanılmıştır. Kimya öğretim programında öne çıkarılan yapılandırmacılığa dayalı öğeler alan yazındaki ilgili kaynaklar ve kimya öğretim programı incelenerek belirlenmiştir. Belirlenen bu öğelerin öğretmenler tarafından nasıl algılandığı yapılan görüşmelerle tespit edilmeye çalışılmıştır. Buna ilaveten, görüşülen öğretmenlerin programdaki bu öğeleri nasıl uygulamaya yansıttıkları konusunda da görüşlerine başvurulmuştur. Ayrıca, kimya öğretim programındaki yapılandırmacılığa dayalı bu öğelerin, öğretmenler tarafından uygulamaya nasıl yansıtıldığı da yapılan gözlemler ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Gözlem çalışması, görüşülen 23 öğretmen arasından seçilen ve farklı okul türlerinde görev yapan beş öğretmenle yürütülmüştür. Bu öğretmenlerin 68 ders saati gözlenmiş ve gözlemler video kamera yardımıyla da kayıt altına alınmıştır. Gözlem ve görüşmelerden elde edilen verilerin içerik analizi yapılarak tablolar halinde sunulmuştur ve betimlenmiştir. Çalışmada nitel verileri desteklemek amacıyla gözlem yapılan öğretmenlerin sınıflarındaki öğrencilerin kimya dersine karşı tutumları KDYTÖ aracılığıyla toplanmış ve veriler SPSS/PC paket programı yardımı ile betimsel ve kestirimsel yollarla analize tabi tutulmuştur.Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, kimya öğretim programında öne çıkarılan yapılandırmacılığa dayalı öğelerin kimya öğretmenleri tarafından yeterli düzeyde algılanamadığı ve bu öğelerin geleneksel bir anlayışla uygulamaya yansıtıldığı saptanmıştır. Sonuçta amaçlanan kimya öğretim programı ile öğretmenler tarafından algılanan ve gözlemlenen (uygulanan) kimya öğretim programı arasında ciddi bir uyumsuzluk tespit edilmiştir. Öte yandan kimya öğretim programının uygulanmasında yapılandırmacı bir anlayış yerine daha çok geleneksel anlayışın hâkim olduğu belirlenmiştir. Bunun sebebi olarak amaçlanan kimya öğretim programındaki yapılandırmacılığa dayalı öğelerin öğretmenler tarafından yeterli düzeyde algılanamaması veya kısmen algılanmasının temel faktörlerden biri olduğu düşünülmektedir. Kimya öğretim programının etkili bir şekilde uygulanabilmesi için öncelikle öğretmenler tarafından uygun, yeterli ve doğru bir şekilde anlaşılması ya da algılanması ve aynı zamanda da eğitim sistemi, sınav sistemi ve fiziki şartlar vb. diğer öğelerin de buna paralel olarak düzenlenmesinin gerektiği söylenebilir.Anahtar sözcükler: Kimya öğretim programı, ortaöğretim, yapılandırmacı yaklaşım, öğretmen algısı, öğretim programı uygulamaları, görüşme, gözlem, tutum.

This study aimed at investigating how intended constructivist principles in the 9th grade chemistry curriculum have been perceived and implemented into the practice by the selected chemistry teachers working in the high schools in Erzurum city center. Thus, it is intended to evaluate the consistency between the intended chemistry curriculum and perceived and observed-implemented chemistry curriculum by the teachers.A qualitative evaluative case study guided this research study. This study was carried out with 23 chemistry teachers, working in the high schools in Erzurum city center, were selected by convenient sampling method. The data were collected through semi-structured interviews under the guidance of ?Teacher Interview Form (TIF)? and classroom observations through ?Chemistry Class Constructivist Environment Observation Form (CCCEOF)? developed by the researchers and ?Attitude toward Chemistry Scale (ATCS)? taken from the literature. Constructivist principles intended in the chemistry curriculum were identified by document analysis of the chemistry curriculum and relevant literature. Teachers? perceptions of intended constructivist principles in the curriculum were identified together with their views on their own implementation of those principles were also questioned through the interviews. Observations were carried out with five chemistry teachers selected among the interviewed 23 chemistry teachers who worked in different types of high schools. These teachers were observed in total of 68 class hours (45 minutes each class) and observations were recorded with the help of a video recorder. The interview and observation data were subjected to content analysis and presented in tables in a descriptive manner. The data were collected through ATCS which used to determine students? attitudes towards chemistry in the observed classrooms in order to support the qualitative data, is analyzed quantitatively with the help of SPSS/PC.The findings showed that the constructivist principles intended in the chemistry curriculum is not adequately perceived by the teachers and also it is determined that these constructivist principles reflected into practice in a traditional way by the teachers. The results indicated a serious discrepancy between the intended chemistry curriculum and the perceived and observed chemistry curriculum. On the other hand, traditional approaches were dominated rather than constructivist principles, in the application of the chemistry curriculum. This discrepancy between the intended and observed curriculum could be attributed to the week or no perception of the constructivist principles by the teachers. In order to implement the chemistry curriculum effectively it could be suggested that not only the chemistry curriculum and its principles should be perceived or understood appropriately, adequately and correctly by the teachers but also national education and examination systems and classroom environments/physical conditions should also be in parallel with the intended chemistry curriculum.Key Words: Chemistry curriculum, high school, constructivist approach, teachers? perceptions, curriculum implementation, interview, observation, attitude.