Sosyal bilgiler öğretiminde 5E öğrenme döngüsü modelinin öğrenci başarısına, bilimsel sorgulayıcı-araştırma becerilerine, akademik motivasyona ve öğrenme sürecine etkileri

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler dersinde 5E öğrenme döngüsü modelinin öğrenci başarısına, bilimsel sorgulayıcı-araştırma becerilerine ve akademik motivasyona etkilerini belirlemek, ayrıca yapılan deneysel uygulamanın öğrenme sürecine etkilerini nitel araştırma yöntemleri ile çözümleyerek değerlendirmektir. Araştırmanın nicel kısmında ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Çalışmada deneysel uygulama, Sosyal Bilgiler dersi ?İnsanlar, Yerler ve Çevreler? öğrenme alanı kapsamında ?Bölgemizi Tanıyalım? ünitesinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma 2012-2013 eğitim-öğretim yılı güz yarıyılı döneminde Bayburt İli, Merkez Bayburt Ortaokulu 5. sınıf öğrencileri üzerinde yürütülmüştür.Araştırmanın çalışma grubunu bu sınıflarda öğrenimine devam eden deney grubu (5/A) ve kontrol grubu (5/E) sınıfı öğrencileri (n=62) oluşturmaktadır. Araştırmada iki hazır sınıftan rastgele seçimle bir deney grubu (n=30) ve bir de kontrol grubu (n=32) oluşturulmuştur. Beş hafta (15 saat) boyunca ?Bölgemizi Tanıyalım? ünitesi konuları, deney grubunda 5E öğrenme döngüsü modelinin aşamalarına uygun olarak geliştirilen etkinlikler; kontrol grubunda ise aynı ünite 5. sınıf Sosyal Bilgiler dersi öğretmen kılavuz kitabındaki etkinlikler ve yöntemlerle işlenmiştir. Araştırmada nicel desenle birlikte araştırmanın geçerliğini ve inanılırlığını artırmak için nitel verilerden de yararlanılarak deneysel uygulamanın öğrenme sürecine ilişkin etkileri ortaya konulmuştur. Araştırmanın nitel kısmında yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak 5E öğrenme döngüsü modeli uygulaması ile ilgili yansıtıcı öğrenci görüşlerine ve araştırmacı tarafından hem deney hem de kontrol grubunda düzenli olarak doldurulan yapılandırılmış gözlem formlarına dayalı verilere yer verilmiştir. Araştırmada nitel veri setinin analiziyle 5E öğrenme döngüsü modelinin öğrenme sürecinde sosyal, duyuşsal gelişim üzerinde etkilerine, bilişsel öğrenme ürünlerine, karşılaşılan sorunlara yönelik yansımalarıyla ilgili sonuçlara ulaşılmıştır. Bu sayede çalışmada nitel verilerin iç geçerliliğinin sağlanması amacıyla gözlem yoluyla sağlanan alan notlarından elde edilen nitel bulgular öğrenci görüşleriyle desteklenmeye çalışılmıştır. Görüşmelerin gerçekleştirildiği deney grubu öğrencileri (n=15) ?maksimum çeşitlilik örnekleme? yöntemine göre belirlenmiştir. Dolayısıyla bu araştırmada, hem nicel hem de nitel araştırma yöntemlerinin bir arada kullanılmasına imkân sağlayan karma araştırma yöntemlerinden biri olan ?çeşitleme deseni yöntemi? (triangulation method) kullanılmıştır. Çalışmanın alt problemlerini belirlemek, araştırma kapsamındaki öğrencilerden veri toplamak amacıyla farklı ölçme araçları kullanılmıştır. Araştırmada öğrencilerin akademik başarılarındaki gelişmeyi ölçmek amacıyla araştırmacı tarafından ?Bölgemizi Tanıyalım? ünitesi konularına ilişkin ?Akademik Başarı Testi? oluşturulmuştur. Öğrencilerin akademik açıdan başarmalara ilişkin motivasyonlarını ölçek amacıyla Waugh (2002) tarafından geliştirilen ve araştırmacı tarafından Türkçeye uyarlanan, geçerliği ve güvenirliği yapılan ?Akademik Motivasyon Ölçeği? kullanılmıştır. Ayrıca öğrencilerin bilimsel sorgulayıcı-araştırma becerilerini ölçmek amacıyla Smith ve Welliver (1994) tarafından geliştirilmiş bilimsel süreç becerileri dikkate alınarak araştırmacı tarafından ?Bölgemizi Tanıyalım? ünitesi konularıyla ilgili sorulardan oluşan ?Bilimsel Sorgulayıcı-Araştırma Becerileri Testi? oluşturulmuştur. Dolayısıyla araştırmada Sosyal Bilgiler dersi öğretiminde bilimsel sorgulayıcı-araştırma yöntemlerine yer verilerek öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerinin kullanımıyla Sosyal Bilgiler eğitimindeki bilgilerini genişletmeleri ve sınıf dışındaki dünyayla zengin bağlantılar kurmaları hedeflenmiştir. Araştırmada her iki gruba da ön test-son test olarak başarı testi, akademik motivasyon ölçeği, bilimsel sorgulayıcı-araştırma becerileri testi ve uygulama bitiminden 8 hafta sonra kalıcılık testi uygulanmıştır. Çalışmada alt problemlerinin çözümlenmesinde ölçme araçlarından elde edilen veriler, SPSS 15.0 paket programı kullanılmıştır. Araştırmada verilerin analizinde öncelikle frekans, yüzde dağılımı, standart sapma, aritmetik ortalama, açımlayıcı faktör analizi, Pearson Momentler çarpımı korelasyon analizi ve Ki-kare analizleri kullanılmış ve bunların istatistiksel dağılımları ortaya konulmuştur. Çalışma grupları arasındaki anlamlılığı test etmek amacıyla bağımlı ve bağımsız gruplar t-testi ve gruplar arasındaki farklılıkların anlamlılığını karşılaştırmak amacıyla tekrarlı ölçümler için Varyans Analizi (Anova) kullanılmıştır. Araştırmada nitel veri setinin çözümlenmesinde ise Lichtman?ın (2006) ?3C? analiz tekniğine dayalı ?içerik analizi? yöntemi kullanılmıştır. Nitel bulguların geçerliliği ve güvenirliği iç ve dış geçerlik ve güvenirlik çalışmalarıyla sağlanmıştır. Araştırmanın nicel kısmından elde edilen bulgulara göre, deney grubunda uygulanan 5E öğrenme döngüsü modelinin, 5.sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretmen Kılavuz Kitabındaki etkinliklerin ve yöntemlerin uygulandığı kontrol grubu öğrencilerine göre, akademik başarı ve öğrenmede kalıcılık, bilimsel sorgulayıcı-araştırma becerileri üzerinde yüksek düzeyde anlamlı bir etkisinin olduğu ve önemli katkılar sağladığı tespit edilmiştir. Ayrıca yapılan deneysel uygulamanın deney grubu öğrencilerinin akademik açıdan başarılarına ilişkin motivasyonlarını artırarak davranış değişikliğini sağladığı görülmüştür. Deneysel uygulama başlangıcında öğrencilerin akademik motivasyon ölçeğin üstün başarı için çaba, öğrenme isteği ve kişisel teşvikler alt ölçeklerinin ölçekte yapmayı amaçladığım boyutuna ilişkin tutumlarının uygulama sonunda davranışlara dönüştüğü görülmüştür. Bir başka deyişle, öğrenciler tarafından amaçlanan davranışların deneysel uygulama sonunda akademik açıdan artık gerçekleştirildiği gözlenmiştir. Nitel kısımda ise öğrencilerin 5E öğrenme döngüsü modeline yönelik olarak hazırlanan öğretim etkinliklerini büyük bir heyecanla yapmaktan zevk aldıkları, bu şekilde Sosyal Bilgiler dersini işlemenin daha eğlenceli ve zevkli olduğu, akademik açıdan başarıya güdülenmeleri nedeniyle derse ilişkin başarı, akademik motivasyon ve davranışlarını olumlu yönde etkilediği görülmüştür. Ayrıca öğrenme sürecinde özerklik kazanma, işbölümü, yardımlaşma, dayanışma gibi değerleri pekiştirme, liderlik özelliğini ortaya çıkarma, çok yönlü iletişim ve etkileşim, olumlu davranış biçimleri gibi sosyal etkileşim ve gelişim biçimlerine katkı sağladığı, bir sonraki ünitede de derslerin böyle işlenmesinin istendiği tespit edilmiştir. Yapılan gözlemler sonucunda, deney grubunda 5E öğrenme döngüsü modeline yönelik yürütülen derslerin öğrencilerde anlamlı ve kalıcı öğrenmeler yarattığı, temel ve üst düzey bilimsel sorgulayıcı-araştırma becerilerinin gelişimine yardımcı olduğu, ayrıca Sosyal Bilgilere özgü bazı becerilerin (örn. harita okuma ve yorumlama, mekânı algılama, gözlem) gelişimine katkı sağladığı ortaya çıkmıştır. Tüm bunlar, 5E öğrenme döngüsü modeline yönelik yapılan öğretimin öğrencilerin sosyal ve bilişsel gelişimine etkilerini gerek nitel veri seti ile gerek nicel bulgularla net bir biçimde ortaya koymuştur. Bu araştırmanın sonuçları, 5E öğrenme döngüsü modelinin etkili Sosyal Bilgiler öğrenmeleri yarattığını ve derslerde sıklıkla kullanılması gerektiğini ortaya çıkarmıştır. Dolayısıyla etkili ve anlamlı Sosyal Bilgiler öğretimi için 5E öğrenme döngüsü modelinin programda uygulanması esas alınarak modele ilişkin aşamalarda farklı yöntem ve uygulamalarla grup içi ve gruplar arası sosyal etkileşimi ve iletişimi zengin kılacak öğrenme ortamlarına, grupsal rekabeti artıracak paylaşma, yardımlaşma, saygı ve özgüven gibi değerlerin kazandırılmasına katkı sağlayacak aktif öğrenen merkezli sorgulama ve araştırma etkinliklerine yer verilmesi gerekmektedir. Bu noktada Sosyal Bilgiler dersinde öğrenme döngüsünün kullanımının, bu ders kapsamında karşılaşılan birçok probleme çözüm olacağı, ayrıca öğrencilerin akademik açıdan başarılı olmalarını sağlayacak motivasyonlarını olumlu yönde artıracağı düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Sosyal Bilgiler Öğretimi, 5E Öğrenme Döngüsü Modeli, Akademik Başarı, Bilimsel Sorgulayıcı-Araştırma, Akademik Motivasyon

The aim of this study is to determine, for Social studies course, the effects of 5E learning cycle model on students? achievement, scientific inquiry skills and academic motivation, also to evaluate by analysing the effects of the experimental application on the learning process through qualitative research methods. Within the quantitative aspect of the study, experimental design with pre-test-post-test control group quasi-experiment design has been used. The experimental application of the study has been carried out with unit of ?Exploring Our Own Region? within the theme ?People, Places, and Environments? of Social Studies Course. The research has been carried out on the 5th grade students who study at Bayburt Middle School in province of Bayburt during the fall semester of 2012-2013 school years. The participants of the research was consisted of totally (n=62) 5th grade of students who were experimental group (5/A) and control group (5/E). For the research, one experiment group (n=30) and a control group (n=32) have been randomly formed from two ready classes during five weeks (15 hours), the subjects of the ?Exploring Our Own Region? unit have been thought with the experimental group through activities in parallel with the steps of 5E learning cycle model; in the control group, it was used as required by the current 5th grade Social Studies Curriculum with methods and teaching activities in the same unit. With the aim of increasing the validity and credibility of the research, qualitative data, besides the quantitative data have been used the perceptions of experimental application relating to the learning process have been put forward. Within the qualitative aspect of the study are the data including reflective student? opinions about application of 5E learning cycle model, obtained through semi-structured interview form, and the data based on the structured observation forms filled up regularly by the researcher for both experimental and control groups. During the research, by means of analysing the qualitative data set, the results related with the effects of the 5E learning cycle model on effects social-affective development during learning process, cognitive learning outcomes, and problem encountered have been obtained. In this way, it has been supported to provide the internal validity of qualitative data with the opinions of students with the findings obtained fieldnotes through the observation in the research. Students of the experimental group (n=15) interviewed were determined according to the ?maximum variation sampling? method. Accordingly, triangulation method, one of the mixed research designs, enabling the use of both qualitative and quantitative research methods have been used for this research. To determine the sub-problems of the research, various measuring instruments have been used for the aim of collecting data from the students within the research. For measuring the progress of the students? academic achievement during the research, Academic achievement test developed by the researcher in relation with the ?Exploring Our Own Region? of unit has been formed. To determine students? motivation to achieve academically, it was used the ?Academic Motivation Scale? which was developed by Waugh (2002) and by translated and adapted to Turkish and tested for validity and reliability by researcher. In addition, for the aim of measuring the students? scientific inquiry process skills, ?Scientific Inquiry Skills Test? made up of questions related to ?Exploring Our Own Region? unit, has been developed by the researcher, considering the scientific process skills developed by Smith and Welliver (1994). Therefore, it has been aimed with using of students? higher level thinking skills for their knowledge to make rich connections with the world outside of the classroom by giving consistent inquiring methods in Social Studies teaching. During the research, ?academic achievement test?, ?academic motivation scale?, ?scientific inquiry skills test? have been applied to the both groups as pre-test-post-test, and a ?permanence test? has been applied 8 weeks after experimental application. The data obtained by the measuring instruments for solving sub-problems has been analysed within SPSS 15.0 packaged software. Descriptive statistical analyses such as frequency, percent, arithmetic mean, standard deviation, chi-square, Pearson correlation coefficient and an exploratory factor analysis have been used and their distribution function has been put forward. For testing, the relevance between the groups independence and paired samples t-test and repeated measures analysis of variance (Anova) has been used for comparing the significance of the differences between the groups. For analysing the qualitative data set for the study, ?content analysis? method based on by suggested Lichtman?s (2006) ?There C?s? analysing technique has been used. Validity and reliability of the qualitative data has been provided by internal and external validity and reliability studies. According to the findings obtained from the quantitative aspect of the research; the 5E learning cycle model, when compared with the control group to whom the teaching activities mentioned in the 5th grade Social Studies Curriculum have been applied, not only has a high-level meaningful effect on academic achievement, high level learning and scientific inquiry skills and the permanence of learning but also contributes considerably to these dependent variables. Also, it has been seen that the experimental application has been provided the changing behavior of the experimental group? motivation to succeed academically. In other words, it has been observed that the intended behaviors was carried out academically no longer. At the beginning of experimental application, it has been seen that the students? attitudes towards scale of striving for excellence, desire to learn and personal incentives of sub-scales in academic motivation scale turned into the behaviors at the end of experimental application. Considering the qualitative aspect of the research, it has been observed that the students are enthusiastic about participating in the teaching activities prepared in parallel with the 5E learning cycle model, studying Social Studies course is more enjoyable and pleasing in this way, motivated academically consequently, accordingly, their academic achievement, achievement motivation related to the course are affected positively. Also, it has been found out that the model contributes to consolidating self-determination, division of labour, helping each other, interdependence during learning process, social interaction and development types such as revealing leadership quality, multidirectional communication and interaction, positive behaviour types, and also the next units are requested to be studied in the same way. According to the observations, the classes carried out with the experimental group according to 5E learning cycle model provides students with meaningful and permanent learning, helps them with developing basic and high-level scientific inquiry skills, and also contributes to the development of some skills unique to Social Studies course (e.g. map reading and interpreting, space perception, observation). All these have clearly revealed the effect of the education process, carried out in parallel with the 5E learning cycle model, on the students? cognitive and social development through both qualitative data set and quantitative findings. The results of the this research have set forth the fact that 5E learning cycle model enables powerful and meaningful Social studies learning, and it should be used frequently for the classes. Accordingly, for a powerful and meaningful Social studies education, it?s necessary to use active learner-centered inquiry activities, based on the application of 5E learning cycle method, which enhance the communication and interaction among groups through different methods and applications, increases the rivalry among groups, and makes contributions to developing values such as sharing, cooperation, self-confidence and respect. At this point, the use of learning cycle model on Social studies teaching; it would be solution to many problems encountered in the course, and thought to increase students? motivation to success academically in a positive way.Key Words: Social Studies Teaching, 5E Learning Cycle Model, Academic Achievement, Scientific Inquiry, Academic Motivation