İlkokul-ortaokul matematik ders ve öğrenci çalışma kitaplarındaki problem kurma etkinliklerinin incelenmesi ve problem kurmaya yönelik öğretmen görüşlerinin belirlenmesi

Abstract

İlköğretim Matematik Dersi Öğretim Programı (2006)'nda matematik ile ilgili kavramların gerçek yaşam durumları ile ilişkilendirilmesi vurgulanmaktadır. Bundan dolayı matematiksel kavramların gerçek yaşam ile ilişkilendirilmesi sürecinde nitelikli bir eğitim programının temel amacı problem çözebilen-kurabilen bireyler yetiştirmek olmalıdır. Programın uygulama ayağında ise ders kitapları ve çalışma kitapları ayrılmaz birer bileşen olarak karşımıza çıkmaktadır. Birçok araştırmacı çeşitli öğrenme alanlarına yönelik problem kurma etkinliklerine çalışmalarında yer vermiştir. Bu çalışmada da, 2012-2013 ve 2013-2014 öğretim yıllarında Eskişehir ili devlet ilkokul ve ortaokullarında okutulan ilkokul-ortaokul matematik ders ve öğrenci çalışma kitaplarında yer alan problem kurma etkinliklerinin yapısının incelenmesi amaçlanmıştır. Problemlerin sınıflandırılması farklı araştırmacılar tarafından değişik şekillerde sunulmuştur. Ders ve öğrenci çalışma kitaplarında ki Problem kurma etkinlikleri, Stoyanova ve Ellerton'un 1996'da, Stoyanova'nın 1998'de tamamlamış olduğu çalışmalardaki sınıflandırmalara göre ele alınmıştır. İncelenen ders ve öğrenci çalışma kitabındaki problemler üç uzman yardımıyla uygun görülen kategorilere yerleştirilmiştir. Araştırmanın amacı doğrultusunda ortaya çıkan sonuçlara ilişkin frekans ve yüzde değerleri saptanmıştır. Bu sonuçlardan ders kitaplarında anlamsal olarak farklı yapıda olan problemlerin sayısı ve çeşitliliği ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca bu kitaplar ile ders yapmakta olan öğretmenlerin, kitaplarda yer alan problem kurma etkinlikleri hakkındaki görüşlerini almak için de öğretmenlere yarı yapılandırılmış görüşme formu uygulanmıştır. İlkokul ve ortaokul matematik kitapları hakkında görüş alabilmek için sekiz sınıf öğretmeni ve sekiz ortaokul matematik öğretmeni olmak üzere toplamda on altı öğretmene ulaşılmıştır. Görüşler içerik analiz yöntemi ile değerlendirilmiştir. Öğretmenlerden alınan görüşler doğrultusunda problem kurma etkinliklerinin yetersiz olduğu ve programdaki kazanımlara yönelik zaman sorunu yaşadıklarından etkinliklere yeterince vakit ayıramadıkları sonucu ortaya çıkarılmıştır. Kitapların analizleri sonucunda ise problem kurma etkinliklerinin çoğunlukla yarı yapılandırılmış durumda olduğu belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre daha fazla problem kurma etkinliğine yer verilmesi ve etkinliklerin yapılarına göre aynı oranlarda yer verilmesi konusunda öneriler getirilmiştir.

In Primary/Elementary Mathematics Instructional Program, it is emphasized that the concepts related to the Mathematics be associated with the real life experience. Because of that, in the process of this association, the primary aim of a qualified educational program should be educating individuals who can solve and pose problems. In the implication process, course books and workbooks turn out to be inseparable components. Many researchers have studied on problem posing activities in relation to various learning domains. In this study it was aimed to classify problem posing activities in the mathematics textbooks and work books of student which were used at primary schools in Eskişehir during the educational years 2012-2013 and 2013-2014. Classification of problems was submitted in different formats by many researchers. In present study it was adapted studies that Stoyanova ve Ellerton finished in 1996 and Stoyanova finished in 1998 for problem posing activities in textbooks and work books of student of the primary education in terms of conformity with categories of classification. Problem posing activities in textbooks and work books were classified within proper categories by tree experts. Under the direction of the aims of the research, frequency and percentage values regarding the results emerging from investigation were determined. From these results, count of problem posing activities which are semantic variation and diversity of problem posing activities were discovered. In addition, semi-structured interviews were administered teachers who utilized these books in order to determine thoughts of teachers about problems in books. Eight elementary and eight mathematics teachers were interviewed. The content analyze method was applied to analyze data. According to the analysis of the books, problem posing activities are found to be mostly semi-structured. In the light of the results, some suggestions are proposed about having more problem posing activities and having them in proportion to their structure.