Değerler eğitimi açısından Lutfiyye-i Vehbî

Abstract

Bu çalışmada, Sünbülzâde Vehbî'nin `Lutfiyye-i Vehbî` adlı eseri, değer eğitimi açısından ele alınmış, eserde yer alan şiirler Schwartz'ın değer sınıflandırması esas alınarak incelenmiş, sonuçlar değer eğitimi açısından değerlendirilmiştir. Eserde yer alan şiirler, güç, başarı, hazcılık, uyarılım, özyönelim, evrenselcilik, iyilikseverlik, geleneksellik, uyma, güvenlik değer tiplerine ve sosyal güç sahibi olmak, otorite sahibi olmak, zengin olmak, toplumdaki görünümü koruyabilmek, insanlar tarafından benimsenmek, başarılı olmak, yetkin olmak, hırslı olmak, sözü geçen biri olmak, zeki olmak, zevk, hayattan tat almak, cesur olmak, değişken bir hayat yaşamak, heyecanlı bir yaşantı sahibi olmak, yaratıcı olmak, merak duyabilmek, özgür olmak, kendi amaçlarını seçebilmek, bağımsız olmak, kendisine saygısı olmak, açık fikirli olmak, erdemli olmak, toplumsal adalet, eşitlik, dünyaya barış istemek, güzelliklerle dolu bir dünya, doğayla bütünlük içinde olma, çevreyi koruma, iç uyum, yardımsever olmak, dürüst olmak, bağışlayıcı olmak, sadık olmak, sorumluluk sahibi olmak, gerçek arkadaşlık, olgun sevgi, manevi bir hayat, anlamlı bir hayat, alçak gönüllü olmak, dindar olmak, hayatın verdiklerini kabullenmek, geleneklere saygılı olmak, ılımlı bir hayat, dünyevi işlerden el ayak çekmek, kibarlık, itaatkâr olmak, anne-babaya ve yaşlılara değer vermek, kendini denetleyebilmek, ulusal güvenlik, toplumsal düzenin sürmesini istemek, temiz olmak, aile güvenliği, iyiliğe karşılık vermek, bağlılık duygusu, sağlıklı olmak değerleri bakımından incelenmiştir. Bu değerlerden insanlar tarafından benimsenme, başarılı olma, yetkin olma, cesur olma, yaratıcı olma, özgür olma, kendisine saygısı olma, yardımsever olma, dürüst olma, bağışlayıcı olma, sorumluluk sahibi olma, gerçek arkadaşlık, manevi bir hayat, alçak gönüllü olma, dindar olma, kibarlık, anne-baba ve yaşlılara değer vermek, kendini denetleyebilme, temiz olma ve Schwartz'ın değer sınıflandırmasına alamadığımız saygılı olma, sabırlı olma, estetik, ağırbaşlı olma, ayıpların açığa çıkarılmaması, adil olma, yumuşak huylu olma, kıskanç olmama, cömert olma, misafirperver olma, tokgözlü/kanaatkâr olma, istişare, komşuluk değerlerinin doğrudan işlendiği 219 beyitte bulgular tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular neticesinde Sünbülzâde Vehbî'nin `Lutfiyye-i Vehbî` adlı eserinin değer eğitimi noktasında işlevsel olma açısından zengin bir içeriğe sahip olduğu tespit edilmiştir. Yapılan araştırmada elde edilen verilerden hareketle Sünbülzâde Vehbî'nin `Lutfiyye-i Vehbî` adlı eserine değer eğitimi sürecinde yararlanılabilecek kaynaklar arasında yer verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

In this study, `Lutfiyye-i Vehbî`, the work of Sünbülzâde Vehbî, was analyzed the poems included in the work were categorized according to the value categorization of Schwartz and the results were evaluated in terms of valu education. Poems were tried to find out whether they include power, achievement, hedonism, stimulation, self-direction, universalism, benevolence, tradition, conformity, security value types and social power, authority, wealth, preserving my public image, social recognition, successful, capable, ambitious, influential, intelligent, pleasure, enjoying life, daring, a varied life, an exciting life, creativity, freedom, independence, curiosity, setting goals, self-respect, broad-minded, wisdom, social justice, equality, world peace, a world of beauty, unity with nature, protecting the environment, inner harmony, helpfulness, honest, forgiving, loyalty, responsibility, true friendship, a spiritual life, mature love, meaning of life, humbleness, accepting my portion in life, devoutness, respect for tradition, moderate, detachment, politeness, obedient, self-discipline, honoring parents and elders, family security, national security, social order, cleanness, reciprocation of favors, sense of belonging, healthy values. These values such as social recognition, success, capability, daring, creativity, freedom, self-respect, helpfulness, honesty, forgiving, responsibility, true friendship, a spiritual life, humbleness, devoutness, politeness, honoring parents and elders, self-discipline, cleanness and can not be included in Schwartz's value hierarchy such as respect, patience, aesthetic, modesty, confidentiality, fairness, civility, having no jealousy, generosity, hospitallity, having no greediness, thriftiness, consultation, neighborhood were ascertained data as directly cited in 219 couplets. In consequence of obtained findings, it is determined that from the point of functionality the work of Sünbülzâde Vehbî named `Lutfiyye-i Vehbi` has a rich content in terms of value education.Based on data obtained from research, it is concluded that the work of Sünbülzâde Vehbî named `Lutfiyye-i Vehbi` is should be listed as one of the useful resources to be used during the value education process.