Uzaktan eğitim öğrencilerinin akademik başarılarının bireysel özellikler ile yordanması

Abstract

Bu çalışmada uzaktan eğitim öğrencilerinin akademik başarıları ile onların bazı bireysel özellikleri arasındaki ilişkisi araştırılmaktadır. Bu doğrultuda beş faktör kişilik özellikleri, genel öz yeterlik algısı, içsel ve dışsal akademik denetim odağı değişkenlerinin genel akademik ortalama üzerine olan doğrudan ve dolaylı etkileri bir model üzerinde test edilmiştir. Ayrıca ortaya konulan bu temel model cinsiyet, medeni hal, çalışma durumu, uzaktan eğitim deneyimi, yükseköğretim deneyimi, yaş ve uzaktan eğitimi tercih etme nedenlerine göre ayrı ayrı test edilmiş ve ilişkiler incelenmiştir. Araştırma, nicel araştırma yaklaşımından ilişkisel araştırma yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini Atatürk Üniversitesi ve Karadeniz Teknik Üniversitesinde 2014-2015 öğretim yılında öğrenim görmekte olan 525 uzaktan eğitim öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veriler demografik bilgi formu, uzaktan eğitimi tercih etme anketi, beş faktör kişilik özellikleri ölçeği, genel öz yeterlik algısı ölçeği ve akademik kontrol odağı ölçeği yardımıyla toplanmıştır. Ölçek paketi Atatürk Üniversite'sindeki öğrencilere çevrimiçi anket şeklinde, Karadeniz Teknik Üniversitesi'ndeki öğrencilere ise basılı form şeklinde uygulanmıştır. Katılımcılardan elde edilen veriler yol (path) analizi tekniği kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, kişilik özellikleri, denetim odağı ve öz yeterlik algısının başarıyla ilişkisine yönelik önerilen temel modelin iyi derecede uyum gösterdiği ortaya konulmuştur. Araştırma modelindeki ilişkiler incelendiğinde genel öz yeterlik algısının pozitif yönlü ve dışsal akademik denetim odağı özelliğinin ise negatif yönlü olarak akademik başarıyı etkilediği ortaya çıkmıştır. Kişilik özelliklerinden akademik başarıyla ilişkili olan değişkenler öz disiplin, açıklık ve nevrotiklik olarak ortaya konulmuştur. Kişilik özelliklerinin akademik başarıya olan etkileri, genel öz yeterlik algısı ve dışsal akademik denetim odağı aracılığı ile dolaylı olarak ortaya çıktığı görülmüştür. Farklı gruplar açısından model içerisindeki ilişkiler test edildiğinde erkek katılımcılarda, çalışan katılımcılarda, uzaktan eğitim deneyimi olmayan katılımcılarda ve uzaktan eğitimi genel faydalarından dolayı tercih eden katılımcılarda değişkenler arasındaki ilişkilerin temel modeldekine benzer şekilde ortaya çıktığı bulunmuştur. Bazı değişkenler açısından modelin farklı işlediği de elde edilen bulgular arasındandır. Örneğin nevrotikliğin başarı üzerindeki etkisinin cinsiyete göre önemli derecede farklılaştığı görülmüştür. Araştırma sonuçları bireysel özelliklerin uzaktan eğitim ortamındaki önemini bir kez daha ortaya koymaktadır. Araştırma sonuçları genel öz yeterlik algısı ve dışsal akademik denetim odağının akademik başarıyı tahmin etmede en önemli özellikler olduğunu göstermektedir. Ayrıca kişilik özelliklerinin akademik başarıyı aracı değişkenler ile etkileyebileceği de görülmüştür. Öte yandan bireysel özelliklerin akademik başarıyı etkileme durumları bazı demografik özellikler veya uzaktan eğitimi tercih etme nedenlerine göre farklılaşabildiği görülmüştür. Bu durum uzaktan eğitim ve öğrenme analitiği araştırmalarında öğrencilerin psikolojik ve demografik özelliklerinin yanında, uzaktan eğitime ilişkin bazı düşünce veya tercihlerinin dikkate alınabileceğini; bu sayede öğrencilere daha iyi bir öğrenme deneyimi sağlamada katkısı olabileceği düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Uzaktan Eğitim, Kişilik Özellikleri, Öz-Yeterlik, Akademik Denetim Odağı, Akademik Başarı

This study examines the relationship between distance education students academic achievement and their certain individual traits. For this purpose, direct and indirect effects of the variables such as five-factor personality traits, overall self-efficacy, internal and external academic locus of control on grade point average were tested on a basic model. The basic model used in this study was tested for each of the variables such as gender, marital status, employment status, distance education experience, higher education experience, age and reason for preferring distance education; and the relationships between them were highlighted. The research was carried out with the correlational research method of quantitative research approach. The study sample consists of 525 distance education students from Atatürk University and Karadeniz Technical University 2014-2015 academic year. Study data were collected by using demographic questionnaire, survey on reason for preferring distance education, five-factor personality traits scale, general self-efficacy scale and academic locus of control scale. The scale package was given as online survey to students in Ataturk University, and printed forms to those in Karadeniz Technical University. The data obtained from participants were analyzed using path analysis techniques.According to the survey, basic model proposed for the relationship between personality traits, the locus of control and self-efficacy and success has been demonstrated to show a good fit. An analysis of the relationships in the research model shows that overall self-efficacy perception has a positive effect on academic achievement, whereas external academic locus of control has a negative effect on the same. Of the personality traits; the variables of conscientiousness, openness to experience and neuroticism were found to be associated with academic achievement. Also personality traits seem to be have indirect effects on academic achievement by means of overall self-efficacy and external locus of academic control. From testing of the relationships within the model from the perspective of different groups, it was found out that the relationships between variables were similar for male participants, employed participants, the participants without distance education experience and those preferring distance education due to the general benefits. Another finding is that the model works differently in terms of certain variables. For example, significant gender differences were observed in the effect of neuroticism on success. The research results emphasize once again the importance of the individual traits in distance education environment. Research results also show that overall self-efficacy and external locus of academic control are the most important traits in predicting academic success. Moreover, it was found out that personality traits may affect the academic success through mediator variables. In addition, it was revealed that the effects of individual traits on academic achievement might vary depending on demographics or the reason for opting for distance education. Consequently, it could be suggested that in distance education and learning analytical research, some ideas or preferences for distance learning can be considered psychological and demographic characteristics of students. Key Words: Distance Education, Personality Traits, Self-Efficacy, Academic Locus of Control, Academic Achievement