Türkiye`de çocukların güvenli internet kullanımında 2010-2015 yılları arasındaki değişimler ve uygulamaların yansımaları

Abstract

Bu araştırmanın amacı; Türkiye'de 2010-2015 yılları arasında güvenli İnternet kullanımına yönelik geliştirilmiş uygulamaları ve çalışmaları; 9-16 yaş grubu çocukların İnternet kullanımları, İnternet'te gerçekleştirdikleri etkinlikleri, İnternet kullanımında sahip oldukları becerileri, İnternet'te yaşadıkları riskleri ve bu risklerle başa çıkma stratejilerindeki değişimi ve uygulamalar ile sosyal çevrenin bu değişim üzerindeki yansımalarını ortaya koymaktır. Bu araştırmada karma araştırma yöntemlerinden açıklayıcı desen kullanılmıştır. Nicel veri toplama aracı olarak anket, nitel veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılmıştır. Güvenli İnternet kullanımı konusunda Türkiye'de gerçekleştirilen uygulamaları belirlemek amacıyla doküman incelemesi yapılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunun örneklemini Türkiye İstatistik Kurumu tarafından belirlenen Türkiye İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırmasına göre 12 bölgeden 9-16 yaş aralığında toplam 784 çocuk oluşturmuştur. Nitel verilerin çalışma grubunu ise 12 bölgenin her birinden iki çocuk, iki ebeveyn, iki öğretmen ve bir idareci ile güvenli İnternet kullanımı ile ilgili çalışmalar yapan uzmanlardan beş kişi olmak üzere toplam 89 katılımcı oluşturmuştur. Nicel verilerin analizinde 2010 ve 2015 yılına ait veriler, betimsel istatistik yöntemleri kullanılarak karşılaştırılmıştır. İhtiyaç duyulan durumlarda bağımsız gruplar t-testi uygulanmıştır. Nitel verilerin analizinde, içerik analizi yapılmıştır. Türkiye'de çocukların güvenli İnternet kullanımlarına yönelik uygulamaların ve çalışmarın incelendiği doküman analizi sonunda, bilinçlendirme seminerleri, etkinlikler, farkındalık ve tanıtım kampanyaları, basılı ve görsel materyaller, ihbar hattı, teknik ve yasal önlemler olmak üzere altı ana başlık altında çalışmaların gerçekleştirildiği görülmüştür. Çocukların İnternet kullanım yaşlarının giderek düştüğü, İnternet kullanım sürelerinin ise yükseldiği görülmüştür. Çocukların İnternet'te gerçekleştirdikleri etkinliklerde, eğlence amaçlı kullanımının arttığı özellikle sosyal ağ kullanma, çevrimiçi film veya video klip izleme gibi etkinliklerde bir artış olduğu dikkat çekmiştir. Çocukların yaşadıkları İnternet risklerinde anlamlı bir artış olduğu gözlemlenmiştir. Özellikle İnternet'te harcadığı saatler yüzünden ailesini, arkadaşlarını ve okul işlerini aksatan ve İnternet'te olmadığı zaman kendini rahatsız hisseden, İnternet'te yeni arkadaşlar aradığını ve genel müstehcen içerikli mesajlar aldığını belirten çocukların oranında önemli bir artış olduğu görülmüştür. Çocukların karşılaştıkları risklerle öncelikle kendilerinin başa çıkmaya çalıştıkları ancak bazı durumlarda ebeveynleri başta olmak üzere sosyal çevrelerinden de bu konuda destek aldıkları görülmüştür. Araştırma sonuçları, Türkiye'de çocukların güvenli İnternet kullanımlarındaki değişimi ortaya koymuş ve güvenli İnternet kullanımına yönelik uygulamaların geliştirilmesine ilişkin bir referans noktası oluşturmuştur.Anahtar Kelimeler: Güvenli İnternet kullanımı, İnternet etkinlikleri, İnternet becerileri, İnternet riskleri, başa çıkma stratejileri

This study aims to reveal the policies and activities developed between years 2010-2015 for safe use of the Internet in Turkey, use of the Internet by the children aged between 9-16, their activities performed on the Internet, their skills on the Internet usage, risks they encounter on the Internet, and changes in their strategies to cope with these risks and to present the effects of the applications on this change. Both quantitative and qualitative data were collected in this study, which was performed with the explanatory pattern from mixed research methods. Questionnaire and semi-structured interview forms were respectively used as quantitative and qualitative data collection tools. Document review was performed in order to determine the policies and the implementations made regarding safe use of the Internet in Turkey. A total of 784 children aged between 9 -16 were chosen as quantitative samples of this research from 12 regions in accordance with the Nomenclature of Territorial Units for Statistics (NUTS) of Turkey which is specified by the Turkish Statistical Institute. Moreover, quantitative samples of the research comprise of 89 participants including two children, two parents, two instructors and an executive from each of those 12 regions aforementioned along with five experts performing studies on safe use of the Internet. For the analysis of quantitative data, data pertaining to the years of 2010 and 2015 were compared by using descriptive statistical techniques. Independent samples t-test was applied when needed. Content analysis was utilized in the analysis of qualitative data. When the document review, in which policies and implementations that drive safe use of the internet by the children in Turkey, is analyzed, it can be seen that the studies were performed under six main topics including awareness-raising seminars, activities, awareness and promotion campaigns, printed and visual materials, internet tip-off line, and technical and legal measures. It was found that the Internet usage age of children gradually declined whereas average daily Internet usage time increased. When the activities performed by children on the Internet is analyzed, its use for entertainment purposes, including in particular the social networks, watching online film or video clip, was found to be increased in general. The Internet risks encountered by the children were observed to be increased within these five years. A substantial increase was found in the number of children who indicated that they neglect their family, friends and school jobs because of the time they wasted on the Internet, that they feel uncomfortable while not on the Internet, that they look for new friends on the Internet, and that they receive immoral messages. It is understood that the children themselves try to cope with the risks encountered; however, in some cases they get support from their social environment particularly from their parents. The results of the research showed the development on safe internet usage of the children living in Turkey and created a reference point related the development of applications on safe internet usage.Key Words: Safe use of the Internet, Internet activities, Internet skills, Internet risks,coping strategies