İlhanlı Devleti`nde Abaka Han Dönemi (1265-1282)

Abstract

Çalışmamız, İlhanlı Devleti'nin II. hükümdarı olan Abaka Han döneminde meydana gelen siyasî ve sosyal meseleleri konu edinmektedir. İlhanlı Devleti'nin kurucusu Hülâgû Han'ın oğlu olan Abaka, Karakorum'da dünyaya geldi. Büyük Han Mengü'nün Hülâgû Han'ı İran coğrafyasına göndermesiyle Abaka da çocukluğunu geçirdiği Karakorum'dan ayrılarak Tebriz'e yerleşti. Ailenin en büyük erkek çocuğu olması hasebiyle babasıyla birlikte şehzadeliği döneminde pek çok sefere iştirak eden Abaka, Horasan idaresinde görev aldı. Bu şekilde Cengiz Han'ın yarattığı Moğol korkusunu babasıyla beraber İsmâilileri ve Abbasileri ortadan kaldırarak İran bölgesine iyiden iyiye yerleştirmiş oldu.Abaka, Hülâgû'nun 1265'te vefat etmesiyle birlikte babasının sağlığında veliaht tayin edildiği için rakipsiz bir şekilde İlhanlı tahtına oturdu ve babasının idare sistemini kendisine rehber edindi. Din ayrımı yapmaksızın herkese eşit davranan Abaka, babası zamanında da sürtüşme içerisinde bulundukları Çağatay, Altın Orda ve Memlükler ile bu anlaşmazlığı devam ettirdi. Bunun yanı sıra Papalık ve Avrupalı devletlerle de ittifak halinde oldu. Bulunduğu coğrafyadaki Moğol istila izlerini silmek isteyen Abaka, 17 yıllık hükümdarlık süresinde sosyal ve iktisadi pek çok girişimde bulunmuştur. İlhanlı Devleti'ni dâhili ve harici siyasetleriyle idare eden Abaka, Moğol idarecileri içerisinde ön plana çıkan kişiliklerden biri olmayı da başarmıştır. Moğol tarihi açısından bu denli önemli bir şahsiyetin hayatının incelenmesi çalışma konumuzun amacını kapsamaktadır.

Our study, the Ilkhanid State II. he is the subject of political and social issues that occurred during the reign of Abaka Han, who was his ruler. Abaka, the son of Hülâgû Han, the founder of the İlhanlı State, was born in Karakorum. When Büyük Han Mengü sent Hülâgû Han to Iranian geography, Abaka left Karakorum where he spent his childhood and settled in Tabriz. Abaka, who participated in many expeditions with his father, as he was the eldest son of the family, took charge in Horasan administration. In this way, he placed the fear of Mongol, created by Genghis Khan, with his father, eliminating the Isma'ilis and Abbasis, and placed them in the Iran region.After Hulâgû's death in 1265, Abaka was unrivaled on the throne of Ilkhanid and guided her father's administrative system because he was appointed as a heir during his father's health. Abaka, who treated everybody equally without discrimination of religion, continued this dispute with Çağatay, Altın Orda and the Mamluks, where they had a friction with his father. In addition, he was in alliance with the Papacy and the European States. Abaka, who wanted to erase the Mongolian invasion traces in her geography, made many social and economic initiatives during her 17-year reign. Managing the Ilkhanid State with its internal and external policies, Abaka also managed to become one of the prominent personalities among the Mongolian administrators. The study of the life of such an important person in terms of Mongolian history includes the purpose of our study.