TANZİMAT EDEBİYATI`NDA KAVRAM VE TANIM TARTIŞMALARI

Abstract

`Tanzimat Edebiyatı'nda Kavram ve Tanım Tartışmaları` adlı bu çalışma, 3 Kasım 1839 tarihinde ilan edilen Tanzimat Fermanı'nın ardından edebiyatımıza giren kavramlara odaklanır. Kavramların kullanılmasında yaşanan tartışmaların oluşturduğu ikircikli ruh hâlini ortaya koyar. Bu çalışma, giriş ve beş bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, Tanzimat'la birlikte edebiyat sahasını meşgul eden tartışmalara değinilmiştir. Birinci bölümde, Tanzimat Dönemi'nde çıkan gazete, dergi ve kitaplardaki yazılarının yanı sıra tercüme faaliyetleriyle de Batı felsefesinin tanıtılması amaçlanmıştır. İkinci bölümde, Batı'nın Osmanlıya ait siyasi, askeri, sosyal, ekonomik ve eğitim gibi neredeyse bütün alanlarında bırakmış olduğu tesirin edebî ve felsefi kavramlarla ilişkisi üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde Batılılaşmanın sosyal yaşama yansımasından doğan kavramlara yer verilmiştir. Dördüncü bölümde hukuki ve siyasi alandaki kaosun önüne geçmek amacıyla tartışılan siyasal kavramlar incelenmiştir. Beşinci bölümde ise Osmanlı Devleti'nin hemen hemen bütün alanlarda Batı medeniyetinin gerisinde olduğunu fark etmesiyle beraber devletin yaşadığı olumsuzluklara son vermek için aklın ve İslami esasların rehberliğinde attığı adımlar ve ileri sürdüğü fikirler açıklanmıştır.

This study entitled as `Debates on Concepts and Definitions in Tanzimat Literature` focuses on the concepts that entered our literature after the Tanzimat Edict announced on 3rd November 1839. It reveals the ambivalent mood of the debates in the use of concepts.The study consists of an introduction and following five chapters. In the Introduction, the debates the Tanzimat Era brought about in literature field have been discussed. In Chapter One, it is aimed to introduce Western philosophy through translation activities as well as articles in newspapers, magazines and books published during Tanzimat period. In Chapter Two, the influence of the West in almost all fields of Ottoman including politics, military, society, economy and education, and its relation with literary and philosophical concepts are emphasized. In Chapter Three, the concepts arising from the reflection of westernization to social life are given. In Chapter Four, the political concepts discussed in order to prevent the chaos in the legal and political fields are examined. In Chapter Five, with the realization that the Ottoman Empire was behind the Western civilization in almost all fields, the steps taken by the mind and the Islamic principles in order to put an end to the negativities experienced by the state are explained.