Rusuhu`l-Lisân fî Hurûfi`l-Kur`ân

Abstract

Bu yüksek lisans tez çalıĢması, XVI. yüzyılda (Klasik Osmanlıcanın ilkdevrelerinde) yazılmıĢ; Eski Anadolu Türkçesinden Osmanlı Türkçesine geçiĢ dönemieseri olan ve büyük ölçüde `Eski Anadolu Türkçesi`nin özelliklerini taĢıyan,Hamdullâh bin Hayreddin‟in `Rusûhu'l-Lisân fî Hurûfi'l-Kur'ân`adlı eserini ihtivaetmektedir.Bu çalıĢmanın amacı eserin ve dolayısıyla dönemin dil özelliklerini ortayaçıkarmak olduğu için eser; `Dil Ġncelemesi`, `Metin` ve `Gramatikal Dizin` olmaküzere üç baĢlık altında ele alınmıĢtır. `Ġnceleme` bölümünde metnin ses bilgisi ve Ģekilbilgisi özellikleri incelenerek dönemin dil özellikleri ortaya konulmaya çalıĢılmıĢtır.`Metin` bölümünde eserin transkripsiyonu yapılarak Latin alfabesine aktarımıgerçekleĢtirilmiĢtir. `Gramatikal Dizin` bölümünde ise metinde geçen tüm kelimeleralfabetik sıraya göre dizilmiĢ, karĢılarına anlamları yazılmıĢtır. Ayrıca her kelimeninhangi dil içerisinde yer aldığı belirtilerek eksiz ve iĢletimli Ģekilleri ilgili kelimeninaltında alt madde biçiminde sıralanmıĢtır.ÇalıĢmanın sonunda, yararlanılan kaynakları gösteren bir kaynakçabulunmaktadır.Anahtar Kelimeler: Türk Dili, Eski Anadolu Türkçesi, Dil İncelemesi

This master's thesis work XVI. in the century, (in the first period of classicalOttoman) written; and largely of old Anatolian Turkish Turkish from the migrationperiod `with the characteristics of old Anatolian Turkish` Hayreddin bin Hamdullah`Rusûḫu'l-Lisan Fî Ḥurûfi'l-Ḳuran`contain his work.This study's goal is to reveal works in other words language characteristics so thatit has been dealt under three titles as ''Language Review'', ''Text'' and ''GrammaticalIndex''. In the ''Review'' part, phonological and morphological features of text wereexamined and language characteristics were tried to be revealed. In the ''Text'' part, thestudy transcription was completed and was transferred to the Latin alphabet. In the''Grammatical Index'' part, all the words in the text were arranged in alphabetic orderand their meanings were written against them. In addition, as indication each wordwhich is in language and unconventional and active forms of all words were arranged insubordinate form under the related word.At the end of this study, there is a bibliography showing the references.Keywords: Turkish Language, Old Anatolian Turkic, Language Examination.