Türkçe ve Moğolcanın birlikte yer aldığı çok dilli tarihî sözlüklerdeki ortak sözcükler

Abstract

Bu çalışmada; Ortaçağda yazılmış, Türk ve Moğol dilleri hakkındaki birçok bilimsel araştırmaya konu edilmiş, Arap harfli çok dilli sözlüklerdeki Türkçe-Moğolca ortak sözcükler tespit edilerek sözcüklerin kökeni, ödünçlenme durumu, tarihî ve modern Türk, Moğol dillerindeki şekilleri ortaya koyulmaya çalışılır. Çalışma `Giriş`, `Türkçe ve Moğolcanın Birlikte Yer Aldığı Sözlükler`, `Tarihî Sözlüklerdeki Ortak Sözcükler` olmak üzere üç ana bölümden oluşur. Çalışmanın giriş kısmında Türk, Moğol dillerinin tarihî hakkında genel bilgiler verilir. İki dilin ilişkisi, birbirlerine olan etkisi ve kelime alışverişi ana hatlarıyla ifa edilir.`Türkçe ve Moğolcanın Birlikte Yer Aldığı Sözlükler` kısmında Türkçe ve Moğolca kelimeleri birlikte içeren tarihî ve güncel sözlüklerin yazarları, içerikleri ile üzerlerine yapılmış çalışmalar hakkında bilgiler yer alır.`Çok Dilli Tarihî Sözlüklerdeki Ortak Sözcükler` kısmında ise çalışmanın birinci bölümünde tanıtılan tarihî sözlüklerden en hacimli dört sözlük (Mukaddimetü'l-Edeb, İbni Mühennâ Lügati, Kitâb-ı Mecmû-ı Tercümân-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî, Rasûlid Hexaglot) seçilerek Türkçe ve Moğolca sözcükler arasından ortak olan 87 kelimenin etimolojik incelemesi yapılmıştır. Çalışmanın sonuç kısmında, ikinci bölümde yapılan etiomolojik incelemeler neticisinde varılan kanaatler maddeler hâlinde sıralanır.

The purpose of this thesis is to determine the status of the word by investigating the roots, etymon, calque and to determine the historical or modern form of the words by identifying the common words of Turkic and Mongolian in the prehistorical polyglot dictionaries in Arabic letters, which are the subject of many scientific researches and which make point of investigating the morphological and phonetical information of two languages. This thesis is classified into three main headings as `Introduction`, `The Dictionaries which Includes both Turkic and Mongolian` and `The Common Words in Prehistorical Dictionaries`.Introduction provides general information on History of Turkic and Mongolian Languages.In the second part it provides detailed information about both prehistorical and modern dictionaries which includes both Turkic and Mongolian.In the third part, we have selected four dictionaries (Mukaddimetü'l-Edeb, İbn Mühenna Lûgati, Kitâb-ı Mecmû-ı Tercümân-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî, Rasûlid Hexaglot) which are considered the most voluminous among the historical dictionaries in the first part of our study. Then we have found 87 words which are common in both Turkic and Mongolian part of the prehistorical dictionaries and made etymological examination of the 87 words.In the conclusion part, the result obtained from the second part of the study which named the etymological examination are listed as subtances.