Esnek (flexible) bütçeleme ve uygulaması (Toprak İlaç ve Kimyevi Maddeler T.A.Ş.)

Abstract

Esnek bütçeler ya yalnızca maliyet bütçeleri şeklinde düzenlenir ya da maliyet ve gelir bütçelerini içine alan işletme bütçeleri şeklinde kurulur. Bir işletmenin bir dönem içindeki tüm faaliyetlerini ve sonuçlarını ortaya koyacak şekilde düzenlenen bir bütçe hiç şüphe yoktur ki işletme için büyük faydalar sağlayacaktır. Hangi üretim sistemini uygularsa uygulasın, ne tür bir üretim ya da hizmet veriyorsa versin bütün işletmeler esnek bütçelemenin bir şeklini uygulayabilirler. Ancak; bütçelerim esnek bütçeleme ile yapmak isteyen işletmeler, bütçelerini kurarlarken, kullanacakları kapasite ölçüsü, maliyetlerin değişme ilkelerinin bulunması, farklı kapasitelere göre esnek bütçe rakamlarının saptanması, departmanlar arası maliyet dağıtımları ve standartların saptanması gibi sorunları çözmelidirler. Esnek bütçelemeyi uygulayan işletmelerde, her bölümün kendisine düşen sorumluluk belirlenebileceği gibi, kötüye ya da iyiye gidişin hangi maliyet kaleminden kaynaklandığı, mamul çeşitlendirmesinde nasıl bir dağılım yapılacağı gibi çok önemli konularda da büyük bilgi sahibi olunabilmektedir. Sanayide çok hızlı gelişmelerin olmasının yanında, anlık karar vermelerin gerektiği düşünülürse, esnek bütçelerin işletmeye neler verebileceği daha iyi ortaya çıkmaktadır. Türkiye'de çok fazla uygulama yaygınlığı olmayan esnek bütçelemenin zaman içinde hızlı bir şekilde uygulamaya doğru gidiş göstermesi artık herkesçe öneminin anlaşılır olduğunun bir göstergesidir.

Flexible budgets are prepared in the form either cost budgets or business budgets including cost and income budgets. A budget which indicates all business activities and their results in a period provides many opportunities for a company. Regardless of a company's production system or sector in which it functions, every company can use one form of flexible budgeting. When flexible budgeting is used in a company, it must be taken into account that the current capacity, the availability of rules for cost changes, identification of flexible budget numbers for different capacities, allocations of costs among departments and identification of standards are important conditions. In the companies which are using flexible budgeting sytem, responsibilities and periodic evaluations can be given to departments. In a rapid changing and competitive environment decissions must be made very fast and on time, therefore flexible budgeting gains great importance. Although flexible budgeting are not wide spread in our country, there seeems that an increasing desire to use this new budgeting system indicates its importance is understood and it will be used in many companies. XI