Belediyelerde mali yönetim ve bütçeleme süreci

Abstract

Kökü bakımından arapça olan ve bir insan topluluğunun yerleşme niyeti ile oturduğu yer anlamım taşıyan belediye, mahalli duygu, görüş ve yararlan temsil eden kimselerin yürütme sorumluluğuna verilen ve böylece halkın kendi kendini yönetmesi prensibinin uygulanmasının en tipik örneğini teşkil eden bu idareler siyasi yapı yanında ayrıca mahalli nitelikte sosyal, ekonomik, kültürel birçok görevleri üstlenip basan ile yürütmek sureti ile çağdaş devletlerin hızlı kalkınmasında etkin rol oynamaktadırlar. Her gün biraz daha artan hizmetlerin finansmanını sağlıklı kaynaklardan karşılayabilmek için 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu ve 3239 sayılı kanun ile belediye gelirleri düzenlenmiştir. Belediyelerin giderleri ise 1580 sayılı Belediye Kanunu'nun 129. maddesi uyarınca hazırlanan `Belediye Bütçe ve Muhasebe Usulü Tüzüğü` hükümlerine dayanılarak İçişleri Bakanlığınca hazırlanan `Belediye Bütçe ve Muhasebe Usulü Yönetmeliği ile` ile düzenlenmiştir. Bu Yönetmelikte; Program bütçe esasına göre belediye gelir ve gider bütçelerinin hazırlanması, bütçe kesin hesabının çıkartılması, yetkili kurullarda görüşülmesi ile belediyenin ayni ve nakdi mal varlığı hakkındaki kayıt işlemleri belirtilmiştir. Belediyeler finansal kaynak sahibi olma ve kaynak yaratma bakımından yeterince güçlü değildirler. Belediye bütçe gelirleri, öz kaynak payının azlığı ve belediyelerin yeni kaynak yaratma yetkisinin olmaması nedeniyle yetersiz kalmıştır. Bütçe giderleri ise bazı hizmetlerin düşük düzeyde yapılmasına yol açmakta, personel harcamaları payının yüksekliği bütçeleme alanının daralması sonucunu yaratmaktadır. Adapazarı Belediyesinin incelenen 1992-1996 yıllarına ait bütçelerle ilgili açıklamalar tablolar belirtilerek metin içinde yer almış, ilgili tablolar ekte sunulmuştur. Gelir bütçesi ile ilgili tablolar ana gelir kalemleri ve icmal gelir gurupları itibarıyla, gider bütçesi ile ilgili tablolar toplam harcamalar, ana gider merkezlerinin harcama türüne göre bütçe ve kesin hesaplar itibariyle incelenmiş, daha sonra da gelir- gider tablosu verilmiştir. VI

In order to meet the financial needs as a result of the increasing services provided by a municipalitiy, in a satisfactory manner, the municipality incomes have been arranged with `The Law of Municipality Incomes numbered 2464 and The Law numbered 3239`. On the other side, the expenses of Municipalites have been arranged with `The Bye-Law of Municipality Budget and Accounting Method` which has been prepared based on `The Regulations of Municipality Budget and Accountig Method` by Ministery of Internal Affairs by following the article 129 of the Municipality Law numbered 1580. tn this Bye-Law, how to registrate transactions about property situation of the municipality are regulated as a result of interviews for preparation of income and the calculation of budget definite account, with the authorized commite. The Municipalitis are not powerful enough, with respect to being owner of creating sources. The municipalitis Budget income, have been become insufficient because of low self - sources and having no authourity for creating new sources for a long time. Apart from this, the budget expenses result in low - level of services provided by municipalites due to high share of personal expenditures. In this thesis, the budgets of Adapazarı Municipality examined within the period 1992- 1996 have been explained with the help of tables. Those tables are presented in the appendix. The tables related to income budgets have been examined with respect to main income instruments and brief income statement. In contrast, the tables related to expense budget have been examinend with respect to total expenses, the sort of expense accounts and definit account. After that an income - expense table are finally presented. VII