Türkiye`de özelleştirmede yaşanan çatışmalar

Abstract

ÖZET Bugün, artık devletin ülke ekonomisindeki yerinin ne olması gerektiği, dünyadaki tüm ülkelerin cevabını aradığı bir sorudur. Kamu kuruluşlarının, uluslararası rekabetteki ve mevcut kaynaklan kullanmadaki başarısızlıkları, birçok ülkeyi, devletin ekonomideki yeri konusunda, yeni tanımlamalara yöneltmiştir. Bunun etkisiyle, 1980'li yıllardan beri dünyanın birçok ülkesinde özelleştirme konusu gündeme gelmiştir. Kuruldukları ilk yıllarda, başarılı bir performans göstermiş olan KİT'ler, zaman içinde giderek devletin bir organı ve kuruluşu haline gelmiştir. Ekonomik anlamda, gelişme ve kalkınmaya tam manasıyla katkıda bulunmamışlardır. Özelleştirmenin nihai amacı, sadece devletin ekonomideki rolünü azaltmak ve böylece ekonominin tümüyle serbest piyasa koşullarına devredilmesi olmayıp, bunun yanısıra mali, toplumsal ve siyasal değişmelerde sağlamaktır. (Doğan, 1993:120) Özelleştirmenin ülke ekonomisine, çalışanlara, devlete ve birçok şeye değişik etkileri olmaktadır. Bundan dolayıda özelleştirmeyi değişik yönleriyle düşünmek, ele almak yararlı olacaktır. Özelleştirme konusunda her kesim bir görüş belirtmektedir. Fakat bu görüşler farklı farklıdır. KİT'ler özelleştirilmeli mi, özelleştirilmemeli mi tartışmaları sürerken, tartışmalar sonuç vermemiş, görüş birliğine varılamamıştır. İşçi sendikaları özelleştirmeye karşı çıkarken, özel sektör ve çeşitli partiler özelleştirmeyi desteklemektedir. Zaten özelleştirme çalışmalarının tam anlamıyla başarıya ulaşamamasının altında yatan en önemli sebepte budur. Önemli olan yaşanan bu çatışmayı, yıkıcı çatışmadan yapıcı çatışmaya döndürebilmektir. Bu da ancak, çatışmanın altında yatan nedenleri bulmak, bunlara çeşitli çözüm önerileri getirmekle olur. XIÇatışmayı ortadan kaldırmak, yapıcı hale getirebilmek için getirilen çözüm önerileri olarak; ihtiyaç fazlası personelin gerekli görülen yerlere kaydırılması, erken emeklilik, işgücü yetiştirme programlan, işkurma desteği, kıdem tazminatı, iş ve işsizlik sigortası vb. verilebilir. XII

SUMMARY Keyword 1. Public Economic Enterprises (PEE) 2. Privazation 3. Conflict What the role of the governments should be in the economy of a country is a question that an answer is searched for in countries all over the world. The nonsuccess of public organizations in the fields of international competitiveness and use of existing resources has caused many countries to look for new definitions in the area of the governments role in the economy. In this respect, the subject of privatization has come to be one of the topics on the agenda of many countries in the world since 1980. PEE which have been successful in the first years of their establishment have with time become an establishment of the government. Economically they have not contributed to development and progress in the full sense. Thea aim of privatization is not to only reduce the government's role in the economy and hense completely turn over the economy to free market conditions but is also to provide fiscal, social and political changes. (Doğan, 1993:120) Privatization has different effects on a country's economy and workforce, the government and many other sectors. Hense it is useful to consider privatization in different respects. Every sector has an opinion on the subject of privatization. But these opinions are all different. The dispute over privatizing PEE continues. While the workers trade unions continue to oppose privatization, the private sector and various political parties support it. This essentially is the reason for the nonsuccess of privatization works. The important thing here is to turn this conflict from a destructive one in to a constructive one. And this can only be done by finding the reasons for the conflict and determining solution suggestions. Some solutin suggestions for this conflict could be; transfer of excess staff to areas where they are needed, an earlier retirement, implementation of programmes to increase productive effort, business establishment supports, separation pay on retirement, employment and unemployment benefits etc... XIII