Kasım b. Kutluboğa ve hadis ilmindeki yeri

Abstract

TÜRKÇE ÖZET `Kasım b. Kutluboğa ve Hadis İlmi'ndeki Yeri` konulu bu çalışmada, kendi döneminde önde gelen fıkıhçı ve hadisçilerden olmasına rağmen günümüzde pek tanınmayan Kasım b. Kutluboğa 'nın tanıtılması ve önemli bir fıkıhçı olmasının temel sebebini oluşturan hadisçilik yönünün ortaya konulması hedeflenmiştir. Çalışma giriş ve üç bölümden oluşmaktadır: Giriş Bölümü 'nde, Kasım b. Kutluboğa 'nın yaşadığı yer olan Kahire, onun yaşadığı 9./15. asırdaki siyasi, içtimaî, iktisadî, dînî ve ilmî durumu itibariyle incelenmiş ve böy lelikle onun hem şahsiyeti hem de ilmî kişiliğinin anlaşılmasına zemin hazırlanmıştır. Kasım b. Kutluboğa 'nın biyografisi hakkında elde edilen bütün bilgiler, `Hayatı` ve `Şahsiyeti ` başlıkları altında Birinci Bölüm 'de değerlendirilmiştir. Yine bu bölümde, hocaları ve talebeleri alfabetik olarak kaydedilip, haklarında özet bilgi verilmiştir. İlmî kişiliğinin en önemli yönünü teşkil eden 200 'e yakın eseri, İkinci Bölüm 'de ilim dallarına göre tasnif edilmiş ve her biri; isimleri, konuları, muhtevaları, varsa baskıları veya basılmamışsa yazma nüshalarının bulunduğu kütüphane kayıtları gibi özellikle riyle tanıtılmıştır. Bu bölümde ayrıca, hakkında söylenenler de zikredilmek suretiyle Kasım b. Kutluboğa 'nın ilmî yönü üzerinde durulmuştur. Son kısım olan Üçüncü Bölüm 'de ise Kasım b. Kutluboğa 'nın, Hadis İlmi 'yle ilgili te rimlere, kitaplara, râvilere ve hadislere olan vukûfiyeti, hadis tenkitçiliği ve delil kabul edip-etmemesi açısından hadis çeşitlerine bakışı değerlendirilmiş, böylelikle onun Ha dis İlmi 'ndeki yeri ortaya konmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak Kasım b. Kutluboğa 'nın, kendi döneminde Fıkıh ve Hadis otoritelerinden biri olup, fıkhî mezhebi itibariyle Hanefî olduğu gibi, hadislere bakışta da Hanefîlerin metodlarını benimseyip uyguladığı üzerinde durulmuştur. IX

ABSTRACT This book `QASIM IBN QUTLUBUGA AND HIS PLACE IN THE SCIENCE OF HADITH` is intended to introduce Qasim ibn Qutlubnga, who, although having been one of the leading figures of Hanefi jurisprudence in his time, has not become famous, and his place in the science ofHadith. He based his studies of jurisprudence on Hadith. This research has been become a introduction and three section. Qasim ibn Qutlubuga lived in Cairo. So, in order to recognize the ground where he built his character and was grown up as a jurist, I preferred to make an introduction to this book by describing Cairo with all its political, social, economic, religious and scientific aspects in the 91 century after Hijra -15' century AD. In the First Chapter, I have dwelt on his life and personality. I have also given brief information on his teachers and his relations with them. His students are also mentioned in this Chapter with very brief, biographical information. The works of ibn Qutlubuga numbering around 150 are mentioned in the Second Chapter and classified according to the branches under which they fall. I have also dealt with them briefly with the content of each and the register numbers of their manuscripts in the libraries where they are kept. In addition, you can find in this Chapter what others have thought of ibn Qutlubuga and what they have said of him and his scientific level. As was mentioned above, the jurisprudence of ibn Qutlubuga was based on Hadith. So, the last and main Chapter of this book is assigned to his place in the science ofHadith. In this Chapter, you will find the method he followed in his studies of Hadith and the extent of his knowledge ofHadith and the books and narrators ofHadith. His critics of Hadith with its ways of transmittence is also discussed in this Chapter. In conclusion, it is emphasized that Qasim ibn Qutlubuga was a scholar of both Hadith and Fiqh (Jurisprudence) belonging to the Hanefi School. He was an authority on both of these Islamic sciences in his time. KEYWORDS: Qasim ibn Qutlubuga, Tag at-Taragim, Fiqh, Hadith, Hanefi School.