Türk dünyasında Nevruz bayramı çeşitlemeleri ve mukayesesi

Abstract

n ÖZET Farsça bir sözlük olan ve ` Yenigün ` anlamına gelen Nevruz bayramı, her yıl Güneşin Koç Burcuna girdiği ve gece ile gündüzün eşit olduğu 21 Mart tarihinde, bütün Türk topluluklarında çeşitli adlarla kutlanmaktadır. Türkler arasında Nevruz / Noruz / Noyruz / Nooruz / Navröz, Sultan - Nevruz, Nevruz Sultan, Mart Dokuzu, Mart Bozumu, Ergenekon, Bozkurt, Çağan gibi adlarla kutlanan bu bayram aynı zamanda diğer doğu milletlerinde de görülmekte ve kutlanmaktadır. Kuzey Yanmküre halkları bölgelerine baharın gelmesi ve buna bağlı olarak da doğadaki değişiklikleri çeşitli törenler düzenleyerek kutlamış ve kutlamaktadırlar. Bu açıdan da bütün Türk dünyasında görülen Nevruz bayramı Türkler' de aynı zamanda eskiden kullandıkları takvimle ilgili olarak yıl başı da sayılmakta hatta Türkler' in Ergenekon' dan çıkışı ile de ilişkilendirilmektedir. Bu anlayışlar kutlamalarda kendini göstermekte ve bütün Türkler her yıl 21 Mart tarihinde büyük bir coşku ile Nevruz bayramını çeşitli eğlence, oyun ve törenlerle kutlamaktadırlar. Türk kültüründe çeşitli işlevleri olan Nevruz bayramı ile ilgili unsurları bütün Türk dünyasında mukayeseli olarak ele almak ve Nevrûz'u edebiyattan, musikiye kadar her alanda görmek mümkündür.

m SUMMARY Nevruz which has the meaning as new day is a Persian word. It is celebrated by Turkish communities with different names on the 21 March when it is equinox This bayram which is called as Nevruz / Noruz / Noyruz / Nooruz / Navröz, Sultan - ı Nevruz, Nevruz Sultan, Mart Dokuzu, Mart Bozumu, Ergenekon, Bozkurt, Çağan between Turks also seen and celebrated by other East communities. The start of spring season, the change in nature, had been celebrated and is still being celebrated with various ceremonies by the people living in North Hemisphere. From this point of view, this Nevruz seen in all Turks world is accepted as Christmas in old calender. It is also related to the starting date of spreading of the Turks to the world. We can see these ideas in celebrating ceromonies. On the 21 March all Turkish comunities celebrate Nevruz with different games, ceremonies and feast every year. It is possible to research the comparison of every aspects of Nevruz which has different functions in Turkish calture. It can be seen every areas from literature to music.