Doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve Türkiye

Abstract

vn ÖZET Anahtar kelimeler; Doğrudan Yatırım, Çok Uluslu Şirket, İrlanda Gelişim Ajansı, Türkiye Günümüzün küreselleşen dünyasında gerek sanayileşmiş ve gelişmesini tamamlamış ülkeler, gerekse gelişme yolunda olan ülkeler yabancı sermaye olarak ifade edilen doğrudan yabancı yatırımları kendilerine çekmek için çaba harcamaktadırlar. Bunun sebebi ise, doğrudan yabancı yatırımların gittikleri ülkelerin ekonomilerine sağlamış olduğu sermaye, yeni teknoloji, yeni yönetim teknikleri, dış pazarlara açılma imkanı ve istihdam artışı gibi yararlardır. Günümüzde doğrudan yabancı yatırımların büyük bir çoğunluğu Çok Uluslu Şirketler (ÇUŞ) ve onların iştirakleri arasında gerçekleşmektedir. Bu şirketlerin, doğrudan yabancı yatırımları gerçekleştirme amaçları uzun vadeli ticari çıkar elde etmektir. Doğrudan yabancı yatırımları, kendilerine çekme amacında olan ülkeler ile bu yatırımları gerçekleştiren ÇUŞ'ların amaçları arasında optimal bir denge kurulması halinde doğrudan yabancı yatırımlar ülke yararına olabilmektedir. Türkiye, doğrudan yabancı yatırım girişlerinde diğer ülkelerle kıyaslandığında uluslararası alanda da kabul edilen avantajlarına rağmen başarılı olamamıştır. Gelinen nokta itibariyle başarısızlığa yol açan etkenlerin araştırılması ve hızla çözüm yoluna gidilmesi önem arz etmektedir. Türkiye, ekonomik ve siyasi istikrarı sağladığı ölçüde ve özelleştirmede gereken hızın sağlanması ile etkili şekilde uygulanacak vergisel teşvikler yardımıyla yatırım ortamına ilişkin gerekli düzenlemelerin yapılması sonucu bunların yanında potansiyel yatırımcılara, yatırım ortamını tanıtacak, yatırımları yönlendirecek bu konuda Dünya'ya örnek gösterilen Irish Development Agency (İrlanda Gelişim Ajansı-IDA) gibi bir yatırım tanıtımın kurumunun oluşturulması ile Türkiye, uluslararası alanda doğrudan yabancı yatırımlardan şimdiye kadar almış olduğu miktarın kat kat üstünde yatırım çeken bir ülke konumuna gelecektir. « »

VIII SUMMARY Keywords: Direct Investment, Multinational Company, Irish Development Agency, Turkey In today's globalizing world, both industralized and developed and developing countries make effort to attrack foreign direct investment mentioned as foreign investment. The reason for this, is the capital, new technology, new management technics, opportunity of performing in foreign markets and increasing employment that foreign direct investments carry to the economies of the countries they enter. Today, most of the foreign direct investments are realized between multinational companies and their affiliated companies. The purpose for their investments is to get long term commercial benefit. If an optimal balance between the purposes of the countries that aim to attract the foreign direct investments, and the purposes of the multinational companies that make these investments can be obtained, may be usefull for the country. Turkey has not been successfull about getting foreign direct investment, although she has advantages that are accepted in international area when compared with other countries. At that point, examining the reasons of failure and trying to find solutions has great importance. As soon as Turkey obtains economic and political stabilization and can move quick for privatization, it can promote its investments for the potential investors by the help of tax incentives. Also Turkey can attract more and more foreign direct investments than it got in the past by establishing an investment promotion organization like Irish Development Agency which is a good sample in the World.