XV. ve XVII. yüzyıllarda Batılı seyyahların Türkistan ve Volga Boylarına seyahatleri

Abstract

Altınordu Hanlığı'nın Timur'un darbeleriyle yıkılmasının ardından ortaya çıkan siyasî kargaşa ve yeniçağdaki coğrafi keşiflerle Çin ve Hindistan'a ulaşmak için okyanus yollarının keşfi antik kara ticaret yollan üzerindeki Volga- Hazar sahası, Kırım ve Türkistan' m gerileme sürecine girişini sağlamıştır. Coğrafi keşiflerle okyanus yollarının keşfine rağmen antik kara ticaret yollan önemini hemen yitirmemişti. Portekiz, İspanya ve Hollanda gibi yeni okyanus yollarının hakimlerinin rakipleri konumundaki İtalya Cumhuriyetleri, Almanya ve İngiltere doğunun zenginliklerine ulaşabilmek için kara ticaret yollarının imkanlarını tetkik etmek üzere ticaret heyetlerini kuzeydeki Arhangelsk limanı ve Karadeniz'in kuzey sahillerindeki Kefe ve Azak limanlan vasıtasıyla Rusya, İran ve Türkistan Hanlıklarına göndermişlerdi. Altınordu Hanlığı'nın inkırazından sonra ortaya çıkan Sibir, Kazan, Astrahan ve Kınm Hanlıklan'nın parçalanmışlıktan doğan zafiyetleri ve bölgedeki güç boşluğunu doldurmak kabiliyetlerinin olmamasından doğan, büyüyen Rus ihtirası karşısındaki acziyetleri, Kafkasya ve İran'da Osmanlı- Safevi Çarpışması, Kınm sahasında Venedik ve Cenevizlilerin hanlarla varlık mücadelesi ve Türkistan'daki siyasî kargaşa bu ticaret teşebbüslerinin akamete uğramasına sebep olmakla birlikte bu ticaret heyetlerinin arkalarında bıraktıklan raporlar bu dönemdeki Türk topluluklarının kültürel, sosyal ve ekonomik hayatına ait önemli tarihi bilgiler bırakmalarına imkan vermiştir. IV

In The XVth And XVHth Centuries, Travels Of The Western Travellers To Turkestan And Volga Basin Keywords: Traveller, travels, trade, trade roads. After the break-up of the Golden Horde due to Temur's blows, the political crises came into being and the explorations of ocean roads to get China and India with the Geographical Explorations in early Modern Period, caused to entry of Volga-Caspian basin, Crimea and Turkestan which are on the ancient trade roads to regression. In spite of the Geographical Explorations and the exploration of the ocean's roads, ancient land trade did not lose its importance. Itlaian Republics, Germany and Great Britain who were the rivals of the ruler of the new ocean roads, such as Portugal, Spain, and Holland, to be able to access to the richness of the East, sent their merchantile missions to Russia, Iran and Turkestan Khanates through Arhangelsk port, Kaffa and Azak seaports in the north of the Black Sea. After the collapse of the Golden Horde, Sibir, Kazan, Astrahan and Crimea Khanates came into being. Having used the advantageous disunion and the political vacuum, their weakness in terms of a devoloping Russia, the Ottoman-Safavid struggle on the Caucasus and Iran, on the Crimean territory, entity fray of the Venetians and Genovians with khans, and the political disorder, caused to the failure of the merchantile enterprises. The reports remained behind the merchantal missions permitted to leave historical data which belonged to Turkish communities' cultural, social and economic life.