Ziya Gökalp`in din eğitimine tesiri

Abstract

ÖZET Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nı biçimlendiren ve devlet adamlarının görüşlerinden esinlendiği ruhu öğrenmek merakı araştırmamızın başlangıcına temel oluşturmuştur. Zira Gökalp, Türkiye Cumhuriyeti 'nin teorik kurucularından biri, hatta en etkilisi olarak bilinmektedir. Bu çalışmada, her değişimin başat faktörü olan eğitim ve öğretim faktörünü seçmiş olmamız bu anlamda önemlidir. Çağdaş eğitim anlayışına göre `eğitim üzerinde etkisini gösteren temel inançlar arasında dinden daha kuvvetli olanı yoktur`[Cramer ve Browne, 1974: 10] görüşünden hareketle Ziya Gökalp'in dönemi ve sonrasına din eğitimi alanındaki tesirlerini araştırmak istedik. Bu amaçla hazırladığımız çalışmamızın birinci bölümünde Ziya Gökalp'in hayatı, eserleri ve Gökalp'in düşünce yapısında etkili olan faktörler incelenmiştir. Gökalp'in din ve dinî konulardaki görüşlerinin verilmesi de ihmal edilmemiştir. İkinci kısımda Ziya Gökalp ve daha bir çok aydının fikir münakaşası verdikleri bir dönem olan II. Meşrutiyet Dönemi incelenmiştir. Bu dönemin önemi Cumhuriyet döneminin hazırlık aşaması olmasından dolayıdır. Bu dönem içerisinde diğer bütün sahalarda olduğu gibi eğitini ve öğretim ile ilgili konularda da bir değişim ve modernleşme sürecine girilmiştir. Bu bölümde, değişim rüzgarları, Ziya Gökalp ve din eğitimi birlikte verilmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölümde ise devrinin siyasi ve fikri yapısına hakim Gökalp'in değişim rüzgarlarını nasıl yorumladığı ve kendisinin de nasıl bir değişimi savunduğu inceleme alanı olarak kabul edilmiştir. Bundan dolayı önce Gökalp'in eğitim ve din eğitimi ile ilgili görüşleri incelenmiştir. Gökalp'in görüşlerinin etkili olup olmadığının tespit edilebilmesi için Gökalp'in II. Meşrutiyet ve Cumhuriyet içindeki konumu önemli olduğundan öncelikle bu dönemin hakim kadroları ile ilişkisi incelenmiştir. Gökalp'in din eğitimi hakkındaki görüşleri tespit edilip; bu görüşlerini uygulatma imkanı sağlayacak kadrolara tesiri ortaya konduktan sonra Türkiye'deki din eğitimine etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. IV

SUMMARY THE AFFECT OF ZIYA GOKALP TO THE RELIGION EDUCATION Key Words: Education, Religion Education, Constitutional Monarchy, Intellectual, Affect, Republic, Change, Gökalp. The wonder for learning spirit which shapes constitution of Turkish Republic and be inspired of by the statesmen is the fundamental of our research. Ziya Gökalp who is known as the most affective founder of Turkish Republic's theoric founders. The most important factor for changing in the education which we chose is important here we wanted to make research in the field of religion education on Ziya Gökalp's era and after him according to contemporary education view `There is no more affective basic belief on education but religion'TCramer and Browne, 1974: 10]. Ziya Gökalp's life, his work and the factors that affect his thought structure was investigated in the first chapter of our research. Gökalp's ideas about religion and the subjects of religion are not neglected in the second chapter, in the second chapter, the second constitutional monarchy term which Ziya Gökalp and more intellectual people make thought conflicts each other, were investigated. Why this term is important that it's a preparing term for Republic term. In this term, like all the other fields including education, we entered to modem and changed Turkey. In this chapter, changing winds, Ziya Gökalp and education were investigated together. In the third chapter; Gökalp who knows his contemporary political and thought structures well, tried to find a direction for Turkey which is on the way in changing process. Because of this, firstly Gökalp's ideas were investigated about education and religion education. In order to decide Gökalp's ideas are true or not, first of all Gökalp's relations with dominant powers were investigated. Gökalp's ideas about religion education was showed. Then his affects to the politicians who in change at that times were investigated. In conclusion, Gökalp's affects on religion education were tried to show. V