Önceki dinlerin hukuk açısından kaynak değeri ve Gazâli`nin yaklaşımı

Abstract

ÖZET Her dinde olduğu gibi, İslâm Dini'nin de kedi bütünlüğü içinde bir hukuku ve sistematiği vardır. Kur' an ve Sünnet tartışılmaz iki temel kaynaktır. Bu iki kaynağın dışında da bazı kaynaklar vardır. Bunlardan birisi de önceki dinlere ait olan hukuki düzenlemelerdir. Önceki dinlere ait olan hukuki düzenlemelerle ilgili en önemli konu; bu ayetlerin yürürlükten kaldırılıp kaldırılmadığının tesbiti ve eğer yürürlükten kaldırılmamış ise bizler üzerindeki yaptırım gücünün keyfiyeti ve ne ölçüde bağlayıcı olduğu meselesidir. Hükmü yürürlükten kaldırılmayan hükümlerin bizler için de geçerli olduğunda dört mezhebin de ittifakı vardır. Hükmü kaldırılan v e Kur' an ve Sünnet'te geçmeyen hükümler zaten ittifakla hüccet olamazlar. Önceki ümmetlere ait bu hukuki düzenlemelerin hepsinin değeri de aynı değildir. Bunlardan bazıları hukuki düzenlemelere mesnet olurken diğer bazı hükümler de irşadi ve ahlâki hükümler içermektedir. Çalışmamızın önemli bir bölümünü de Gazâli'nin yaklaşımları oluşturmaktadır. Gazali, önceki dinlerin kanunlarım sadece dinimizin hükmünü yürürlükten kaldırmadığı esaslar olarak kabul eder. Yürürlükten hükmü kaldırılan meselelere Gazali fazla bir açıklama yapmaksızın reddeder. Sonuç olarak diyebiliriz ki; önceki dinlere ait olan hukuki düzenlemeler Kur' an Ve Sünnet ile çelişmediği ölçüde, dinin genel ruhuna uygun olduğu takdirde, mutlak olarak bağlayıcı kıldığım iddia etmek zor olsa da bunlarla amel etmekte bir beis yoktur. VI

SUMMARY KEYWORDS: Jurisprudence, method of fiqih, rule of religious, Every sistem is of a particular set of laws. Like wice, Islam has its own juridial set of laws. In Islam, Quran and the traditions of prophed Muhammed (sunnah) are the two unguestionable basic sources for Islamic laws. All the other sources are evoluated or judged in relation to Quran and Sunnah. Principles which are not in line with Quran and Sunnah cannot be taken as reference or acted upon. The judical principles of other (previous) religions that are mentioned in the Quran and not in contradiction with it, can also be reference for us. There is a concensus on this issue among the four major Islamic school of thoughts. Although some of the principles of previous religions have been clearly abrogated, there is no evidence that some others, were cancelled. There are some principles that are still in effect. However there is a point of discussion; to what extent are we obliged to odhare to those principles of the previous religions that are not abolished? And some of these principles can be taken as mere moral volues or guides. VII