Pervaneoğulları Beyliği

Abstract

ÖZET Muinüddin Süleyman Pervane, Selçukluların son dönemlerinde etkili olan önemli bir isimdir. Babası da kendisi gibi bir dönem Selçuklu veziri olan Pervane, Tokat ve Erzincan Serleşkerliği'nin ardından, kısa sürede Selçukluların Pervanesi olur. Pervane içinde yaşadığı dönemde Selçukluların kaderine hükmeder. Aynı zamanda Sinop ilini geri almayı başarır. Böylece Pervaneoğulları'nın kurulmasına ön ayak olur. Muinüddin Pervane Moğollara etkisini kırabilmek, Memluk sultam Baybars'tan yardım ister. Moğollara ihanet eden Muinüddin Pervane, bu süreçte Moğollar tarafından idam edilir. Selçuklular Pervaneden sonra kendilerini bir daha toparlayamazlar. Muinüddin S. Pervane'nin öncülük ettiği beyliğin başına Muinüddin Mehmet Bey geçer. Beyliği uzun süre yönetir. Onun bütün dönemi Moğollara bağlı kalmakla geçer. Daha sonra başa Mühezzibüddin Mesut bey geçer. Mesut Beyin ismini Cenevizliler tararından kaçınlışmda ve Samsun ve Bafra'ya hakim olduğunda görüyoruz. Pervaneoğulları'nın en renkli, hareketli ismi Gazi Çelebidir. Denizcilikte önemli başarılar elde eder. Gazi Çelebi Cenevizlilere ve Trabzon Rum Pontuslulan'na üstünlük kurar. Son olarak Fülane Hatun başa geçer. Dönemi kısa sürer. Onun ölümüyle de Pervaneoğulları Beyliği Candaroğulları'mn hakimiyetine girer. Pervaneoğullan Beyliği idarî ve kültürel yapılanması ise, o dönem Anadolu'da yer alan diğer beyliklerin benzeri şeklindedir. Beyliğin öne çıkan yönü denizcilik hayatı olmuştur. Sinop'ta güçlü bir tersane oluşturulur. Bu donanma ile Karadeniz ticareti ele geçirilir. Ayrıca Pervaneoğullan Beyliğinden günümüze kalma Sinop ilinde pek çok mimari eser bulunmaktadır. IV

SUMMARY PERVANEO?ULLARI PRİNCİPALİTİY Keywords: Sinop, Mongols, The Trabzon Roman Empire Muinüddin Süleyman Pervane is an effective person in the late periods of the Seljucids. Pervane, whose father is alsa one of the viziers of the Seljucids like him, becomes the SeljucidsPervane in a short time after being Tokat and Erzincan serleşkerliği. Pervane takes an important role to rule the Seljucids. He also succeeds to take the city. Sinop back from the enemies so he becomes the pionneer of the foundation of the Pervaneoğullan. He asks Baybars, the Sultan of the Memluks, to help him to make the Mongols weak. Muineddin Pervane, who behaves unfaithfully to the Mongols, is executed in this period. The Seljucids can't be strong again as in the past after Pervane. Muinüddin Mehmet Bey becomes the leader the principalitiy that Muinüddin S. Pervane pioneers. He rules the principalitiy for a longtime. All of his period passes away with the dependence to the Mongols. After some time Mühezzibüddin Mesut Bey is the next leader. We come across his name when we examine the everst concerning his being kidrapped and we also know something abaout his taking control of Samsun and Bafra. The most colourfull and active leader of the Pervaneoğullan is Gazi Çelebi. He succeeds lots of important things in seamanship. Gazi Çelebi captures the control of the Cenevizliler and the Greeks in Trabzon. The last leader is Fülane Hatun. Her period lats short. After her death, the principalitiy of the Pervaneoğullan goes in to the control of the Candaroğullan. The administrative and cultural caracteristic of the other principalities which are estabilished in Anatolia. The administrative structure, land system and law mentality are the same as the others. The principalitiy only develops in seamanship. The Sultan Gazi Çelebi dominates the Black Sea trade. The Pervaneoğullan Beyliği has an important force on the Cenevizliler and Greeks in Trabzon in this period. V