Sakarya`da bir Türk vakfı Şeyh İzzeddin İsmaîl vakfı

Abstract

ÖZET ANAHTAR KELİMELER: Abdalan-ı Rum, Ahiyan-ı Rum, Baciyan-ı Rum, Gaziyan-ı Rum, Vakıf, Şeyh îzzeddin İsmail, Şeyhler Köyü, Sakarya Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminde dört unsurdan söz edilir. Bunlar; Abdalan-ı Rum, Ahiyan-ı Rum, Baciyan-ı Rum ve Gaziyan-ı Rum'dur. îlk Osmanlı Padişahları bunlarla iyi ilişkiler kurmak ve onlardan yardım almak şeklinde karşılıklı bir yardımlaşma süreci içerisine girmişlerdir. Bunların Osmanlı Devleti'nin kurulmasındaki önemli unsurlardan olduklarını belirtebiliriz. Bu zümrelere mensup olan Şeyhler, Ahiler ve Fakihler dağ başlarına ya da ıssız yol güzergahlarına yerleşmişler, savaşlara katılmışlar ve bu bölgelerin şenlendirilmesinde önemli faaliyetler üstlenmişlerdir. İlk Osmanlı Padişahları da bunları bu yararlılıklarından dolayı ödüllendirmişler ve onlar için köyler vakfetmişlerdir. İşte, bu çalışmada üzerinde durduğumuz, kendisine Orhan Gazi tarafından Çaluca ve Şeyhler Köyleri (Sakarya ili, Hendek ilçesine bağlı) vakfedilen Şeyh İzzeddin İsmail de önemli dini şahsiyetlerden biridir. Bu şahsiyetlere vakfedilen yerlerin yanı sıra çok çeşitli amaçlarla vakıf müesseselerinin kurulduğunu görüyoruz. İnsanları, yaşamın getirdiği her türlü olumsuzluklara karşı koruması, iç huzur ve asayişi sağlayarak cemiyet hayatını ahenkli hale getirmesi rolünden dolayı; İslam-Türk Kültürü vakıf kurulmasını `insanların en ziyade muhtaç olduğu şeyi vakfetmek, vakıfların en hayırlısıdır` inancı ile asırlar boyu teşvik etmiştir. İnsanlık tarihinin çok eski devirlerden itibaren, toplumların, kendi bünyeleri içinde, üyelerinin tam ihtiyaçlarını karşılamak üzere çeşitli uygulamalar ve müesseseler geliştirdikleri bilinmektedir. Başlangıcını tam olarak bilmediğimiz ancak çok eski dönemlerde oluşmaya başladığını tahmin ettiğimiz vakıf müessesesi Türk-İslam toplumunda ve özellikle de Osmanlı Devleti zamanında en ileri seviyeye ulaşan hizmetleriyle toplumun sosyal, ekonomik ve kültürel yaşantısına önemli ölçüde katkıda bulunmuştur. Vlll

SUMMARY A TURKISH WACF IN SAKARYA ŞEYH İZZETTİN İSMAİL WACF KEYWORDS: Abdalan-ı Rum, Ahiyan-ı Rum, Baciyan-ı Rum, Gaziyan-ı Rum, Şeyh İzzeddin Ismail, Şeyhler Village, Sakarya During the founding period in Ottoman Empire, the four elements are mentioned. These are Abdalan-i Rum, Ahiyan- Rum, Baciyan-i Rum and Gaziyan-i Rum. The First Ottoman Sultans preferred to accept their help and be good an terms with them. We can state that they are among the important factors in Ottoman Empire's founding. Şeyhs, Ahis and Fakihs, who were the members of these groups, settled on mountain tops and deserted roads, joined the wars and they performed important activities to make these places entegrated. Therefore, the first Ottoman Sultans rewarded them for Teir benefits and gave therrrvtH^ges-as ^faarity^eufidatiefls^So^what^we^focuse on this_ study is that Şeyh izzeddin Ismail, who is given Çaluca and Şeyhler villages by Orhan Gazi is one of the important person. We see that Wakfs have been founded for varios purposes Islam-Turkish culture encouraged to found Wakfs with the idea of that it is the best for people to give them what they need because Wakfs were in the position of protecting people against several problems of life making social life entegrated by providing security and peace. It has been known that societies developed various instutions and practices for meeting the needs of their members. As an institution, wakf, which we don't exactly know its beginning but only can guess that it had constutited early past periods, had contributed social, economical and cultural life of society in significant extent with its service in Turkish-Islam society and especially Ottoman Empire. IX