Faaliyet tabanlı safha maliyetleme sistemi:Sentetik dokuma sanayiinde bir uyguluma

Abstract

Süreç içerisinde birbirine baglı proseslerde yıgın halde yarı mamul/mamul üreten yanigeleneksel safha maliyet yöntemini uygulayan isletmelerde birbirlerinden ayrılan safhalarındönem bası ve dönem sonu yarı mamul maliyetleri ile safhalarda tamamlanan mamullerinmiktar hareketlerini ve maliyet dagılımlarını belirleme satıs ? pazarlama çerçevesinde isletmeyönetimi adına büyük önem tasır.Bu önem teknolojik gelismelerin ve yeni üretim tekniklerinin etkisiyle günümüz üretimortamları geçmistekilerden farklı hale gelmistir. sletmelerde otomasyona geçis, sermaye yogunüretim, endirekt ve sabit maliyetlerde artısa baglı olarak, üretim maliyet yapısı da büyük ölçüdedegismistir. sletmelerin üretim yapısı ile mamul maliyet hesaplamaları arasında dogrudan biriliski söz konusu oldugundan degisen üretim yapısı, maliyet sistemlerine etki etmis vegeleneksel maliyet sistemlerine alternatif olarak yeni maliyetleme yaklasımları ortayaçıkmıstır.Bu çalısma, safhalar halinde üretim yapan isletmelerin toplam maliyetler içerisindeki payınıgittikçe artıran imalat maliyetlerini anlamlı maliyet dagıtım anahtarları kullanıp dogruhesaplamak, mevcut organizasyon yapılarını gözden geçirerek tekrar düzenlemelerineyardımcı olmak ve bu sayede daha güçlü bir organizasyon yapısıyla tam rekabet ortamındaayakta kalmalarını saglamak maksadıyla hazırlanmıstır.Çalısma üç ana bölümden olusmaktadır.Birinci bölüm kuramsal anlamda tamamen modern bir maliyet yaklasımı olan faaliyet tabanlımaliyetleme sistemine ayrılmıs, sistemin geleneksel maliyetleme modellerinden farkıisletmelerin degisen yönü ve bilgi isleme çatısı altında FTM'nin gelisimi, uygulama asamalarıkapsamında isleyisi, amacı, yararları gibi birçok konu açıklanmaya çalısılmıstır.Çalısmanın ikinci bölümünde yarı mamul/mamul maliyetlerinin hesaplanma sekli açısındansafha maliyet yöntemi ile siparis maliyet yöntemi kıyaslandıktan sonra teorik anlamdayöntemin özellikleri ve isleyisi çesitli örneklerle açıklanmıs, dönem bası/dönem sonu yarımamul ve fire gibi hususlara dikkat çekilerek yöntemin uygulama kademeleri hakkında bilgiverilmistir.Son bölümde ise SESAN A.S.'nin maliyet verilerine ve faaliyetlerine dayanılarak FTSMS'ninkurulması ile ilgili uygulama çalısması yapılmıs ve elde edilen sonuçlar isletmenin gelenekselsafha maliyetleme sistemine göre hazırladıgı maliyet verileri ile kıyaslanarak çesitlidegerlendirmelerde bulunulmustur.

In businesses which produce semifinished product/product with in process in processes that arerelated with each other as bulk, that is, applies traditional process costing system, to determinethe start-of-period and end-of-period semifinished product costs of the processes that areseperated from each other and to determine the amount movements and cost distributions of theproducts that are completed in the processes is very important for business administration on asales-marketing frame.By this importance and by the effect of the technological developments and the new productiontechniques, production media of today has become different from of the past. Depending onpassing to automation in businesses, capital intensive production and increase in indirect andconstant costs, the production cost structure has been changed drastically. Since there is adirect relationship between businesses production structure and product cost calculations, thechanged production structure has effected cost systems and new costing approaches has beenarised as an alternative to the traditional cost systems.This study has been prepared for the following purposes: to calculate properly the productioncosts of the businesses that are making production as processes by using meaningful costdistribution keys since these production costs are increasing their portion in total costs moreand more. To help them in reviewing their present organization structure and thus to allow forthem to survive in the perfect competition media by a stronger organization structure.The study consists of three main sections.The first section was allocated for the activity based costing system which is fully a modernapproach in a theoritical manner and several subjects like ABC?s advancement, ABC?sfunctioning in application stages, its aim, benefits under the changed direction and changedinformation processing of the businesses which use different methods than traditional costmethods.In the second section of the study, the stage cost method and order cost method is comparedaccording to the calculation type of costs of semifinished product/product and after that the theproperties of the method and functioning of it in a theoretical manner was explained withseveral examples. To subjects like start-of-period/end-of-period semifinished product and loss ,attention has been drawed to give information about the application steps of the method.In the last section, an application study related to the set up of ABPCS has been donedepending on the cost data and the activities of SESAN A.S. and the gained results have beencompared with the cost data which are prepared by the business according to the traditionalprocess costing system and by this way several evaluations has been made.