Sosyal devlet pratiği üzerine bir inceleme: Türkiye örneği

Abstract

1840'larda, işçilerin yoğun emek sarf etmelerine rağmen gelirlerinin artmayışını, bunun yanında sermaye sahiplerinin ise günden güne daha da zenginleştiklerini fark etmeleri, onları yeni arayışlara itmiştir. Kapitalist sistemin gün geçtikçe köleleştiren uygulamaları, işçilerin de tepkisiyle yeni bir rejim türü yaratmıştır: `Sosyal Devlet`.Sosyal devlet, adından da anlaşılacağı üzere dar gelirli halkını diğerleriyle eşit refah seviyesine ulaştırmaya çalışan rejimdir. İlk etapta dar gelirli halkını orta gelirli sınıfa yaklaştırmayı hedef edinen sosyal devlet, bunu sağlamak için sosyal devlet harcamalarını da cömertçe yapacaktır. Sosyal devlet harcamaları, eşitleştirici etkiye sahip olan harcamalardır. Harcamalar belirli bir seviyeye ulaştıktan sonra (GYH içerisindeki oranı) yapılması gereken, nicelikten ziyade niteliksel gelişmenin sağlanmasıdır. Sosyal devlet tanımı yaparken sadece düşük gelirlilere veya hastalara yapılan yardımdan bahsetmek çok dar bir pencereden bakmak olacaktır. Bundan dolayı sosyal devleti tanımlarken, sosyal harcamaların yanında istihdam gibi diğer eşitleştirici etkiye sahip harcamaların da ele alınması gerekmektedir. Bu açıdan, OECD verileri çalışmamıza ışık tutar niteliktedir.Ülkemizde Sosyal devlet olgusuna ait gelişmeler Osmanlı Dönemi'nden itibaren ele alınmıştır. Sosyal devletin bulunduğumuz coğrafyadaki tesisi 1850-1950 yılları arasındadır. Sosyal devlet olgusu uygulamalar itibariyle yer edinmiş fakat siyasi ve ekonomik problemlerden dolayı gecikme yaşanmıştır. Cumhuriyet'in ilanı döneminde ve sonrasında yaşanan savaşlar, 1960 ve 1980 darbeleri ülkemizin muasır medeniyetler seviyesine çıkmasına engel olmuşlardır.Analizimiz 1980-2014 yılları arasında GYH içerisindeki SH payına bakarak ülkemizdeki sosyal devlet pratiklerini açıklamaya yöneliktir. 1980 yılında GYH içerisindeki SH payı %4'tür. Bu oran 2014 yılı sonunda %13,5'e çıkmıştır. Ülkemiz, sosyal devlet harcamaları itibariyle iyi bir konumdadır. Avrupa standartlarını yakalamak bir hedef olmalıdır (%17-18) fakat niceliksel büyümenin yanında niteliksel (insani gelişim gibi) büyümenin de sağlanması gerekmektedir.

In 1840's, workers realized of their poorness though their hard work. They were working almost half of the day but their life standards were same (according to entrepreneurs, their life standards were getting worse). Capitalist system were making them slaves, against this workers' ideas shaped a regime: The Welfare State.The welfare state expenditures plays an equalizer role. It makes lowest income citizens' world better, by equalizing all citizens' welfare as same degree (tries to make). The first step of this process is bringing closer between low income class and middle income class. After that, the state has to make something qualitative rather than quantitative.If we describe the Welfare state as just social help cares, this would be a wrong description. For making a clean and good description, we need to add employment expenditures too. Because, the Welfare State doesn't only help poor people, also wants to settle an employment that anybody can find a part in it. Because of this, we used OECD data in our thesis.In our country, the Welfare State practices begins from Ottoman period. Between 1850-1950, our geography met with the Welfare state. As practical, the welfare state actions shown but on every step it is stopped by an obstacle as political or economic problems. Also, after the Republic of Turkey (1923), wars , and after that 1960 and 1980 coups decreased our country's credibility in international area. And also (especially coups term) democracy and human rights are almost emptied in this term.In our analysis, we took time between 1980-2014, and the evaluation is made by the social expenditures percentage in GDP. In 1980, social expenditures percentage in GDP is %4 and in 2014 it increases %13,5.The analysis show that our country is not bad but need to improve its social expenditures' percentage in GDP. It needs to increase (which we mentioned in our study) to %17-18. But this improvement has to be practical from now on, because after the quantitative improvement does not provide so much thing.