Çalışan engelli bireylerin duygu yüklerinin iş performansları üzerindeki etkisi: Sakarya örneği

Abstract

Engellilik, bir yeti kaybı olarak doğuştan olabilmekle birlikte doğum sonrası da çeşitli sebeplerle (savaş, trafik kazası, iş kazası, hastalık, doğal afetler vb.) meydana gelebilmektedir. Günlük yaşam içerisinde bulunan her bir birey engelli olmasa bile birer engelli adayıdır. Bu bakımdan engellilik hayatın içerisinde her an karşılaşabileceğimiz bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır.Günümüzde, Dünya Bankası'nın verilerine göre insan nüfusu içerisinde 15 yaş üstü engelli birey sayısı 785 ile 975 milyon arasında olduğu tahmin edilmektedir. 15 yaş altı bireylerle birlikte bu oran 1 milyarı geçmektedir Türkiye'de ise bu durum Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) en son 2011'de yapmış olduğu Nüfus ve Konut Araştırması verilerine göre engelli birey sayısı 4 milyon 541 bin olarak belirtilmiştir. Toplam nüfus içerisinde azımsanmayacak sayıda olan engelli bireylerin, engelli olmayan her bir birey gibi hayatını sürdürme hakkı vardır. Ancak geçmişten beri engelli bireyler toplum tarafından birçok şiddete ve baskıya maruz kalmıştır. Engelli bireylere yapılan bu baskı ve şiddet antik dönemlerde öldürmeye kadar giderken, günümüzde ise yerini toplum tarafından dışlanma, fiziksel ve sözlü şiddete maruz kalma ya da çalışma hayatına girmelerini engelleme gibi davranışlara bırakmıştır.Toplum tarafından baskı ve şiddete maruz kalan engelli bireyler psikolojik olarak etkilenmekte ve duygusal yüklerle karşı karşıya kalmaktadır. Duygusal yüklere maruz kalan engeli bireyler kendilerini toplumdan dışlanmış, işe yaramaz, mutsuz, geleceğe dair umutsuz hissetmektedirler. Çalışma hayatı içerisinde de iş arkadaşları ya da işverenlerin yapmış olduğu olumsuz tepkilere maruz kalan engelli bireylerin iş performansları düşmektedir.Bu tezin ana amacı çalışma hayatı içerisinde yer alan engelli bireylerin maruz kalmış oldukları duygusal yükler sonucunda iş performanslarına etkilerini değerlendirmektir. Çalışma da elde edilen teorik ve ampirik bulgular, ülkemizde çalışma hayatı içerisinde yer alan engelli bireylerin maruz kaldıkları duygusal yüklere, toplumun farkındalığının olmadığı yönündedir. Bu çalışmayla toplumun engellilere yönelik duygu yüklerinin farkındalığının arttırılması amaçlanmış ve çalışan engelli bireylerin duygusal yüklerinin azaltılarak iş performanslarını arttırmaya yönelik çözüm ve öneriler sunulmuştur.

Disablity can come to exist pre-natal or during life time by variety of reasons like war, traffic accident, work/occupational accident, illness, natural disaster etc. Every human being is a prospective disabled person and disability is a fact all can encounter. Nowadays, there are 785 to 975 million disabled person, over the age of 15, (with the age under 15 this number increased to 1 billion) lives all over the world by the estimations of World Bank. According to Turkish Statistical Institute (TurkStad)'s Population and Housing Survey which is conducted at 2011, there are 4 million and 541 thousand disabled person lives all around Turkey. Every disabled person have the right to live properly. But from past to present disabled people has suffered and exposed to restraints socially. These restraints against disabled people occured like murder at the of antiquity and today this kind of treatment occurs like social exclusion, physical and verbal violence, discrimination at work. Disabled people who are subjected to pressure and violence by the society are affected psychologically and attached with emotional burdens. Disabled individuals who are exposed to emotional burdens feel themselves deserted from society, useless, unhappy, hopeless about the future. In the working life, the performance of disabled people who are exposed to negative reactions by colleagues or employers is falling.The main purpose of this study is to evaluate the effects of the working performance as a result of the emotional burdens experienced by the disabled people in their lives. The theoretical and empirical findings obtained from the study indicate that there is no social awareness in our country about the emotional burdens of disabled people in their working lives. With this study, it was aimed to increase the awareness of disabled people's emotional burden by the solutions and suggestions to decrease the emotional burden of the disabled individuals and increase the working performance of them.