Yapı cephelerinde oluşan bozulmaların/hasarların tespitine ve müdahale stratejilerinin değerlendirilmesine yönelik bir karar verme modeli

Abstract

Yapılarda meydana gelen bozulmaların/hasarların etkin onarımı ve sürdürülebilir olması, doğru tespit, tanı ve müdahaleye bağlıdır. Yapıların durum değerlendirme süreci, nitel verilerle yürütülen çalışmalara ek olarak nicel verilerin elde edilmesi uzmanlık gerektiren ve maliyetli olabilen yöntemlerdir. Bu çalışma, yapıların durumunu değerlendirmeyi ve uzman mimarlara müdahale kararı vermede destek sağlamayı, görsel analiz tekniklerini sayısal olarak ifade ederek karar desteğinin etkinliğini artırmayı ve uzman bir sistem tasarımı için bilgi tabanı oluşturulmasını amaçlamaktadır. Alanında uzman olan mimarlarla yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmış ve süreç yönetilmiştir. Kriterlerin önem düzeylerinin belirlenebilmesi için yapılmış çalışmalardan elde edilen veriler kullanılmış ve çalışmaya uyarlanmıştır. Çalışma sonucunda müdahale kararının somut sayısal verilere dayandırılması gerçekleştirilmiştir.Tez altı bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın ilk bölümü olan giriş ksımında problemin tanımı yapılmış ve çalışmanın amacı, kapsamı, yöntemi, özgün değeri açıklanmıştır. İkinci bölümde yapılarda durum değerlendirme süreci literatüre dayalı sunularak, bozulma/hasar analizine yönelik sistematik süreç oluşturulmuştur. Tezin üçüncü bölümünde, bilgi sistemleri, bilginin elde edilmesi, kullanımı ve analizi için kullanılan yöntemlere değinilmiş ve bilgi tabanlı bir uzman sistem kurgusunda yazılım öncesi veri kurgusunun oluşturulmasına yönelik bilgi tabanı oluşturma aşamaları incelenmiştir. Dördüncü bölümde, önerilen modelin temel adımları belirlenerek ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır. Kriterler, hesaplamalar ve müdahalelerin ilişkilendirilmesi üzerinden veriler açıklanmış ve modelin kurgusu oluşturulmuştur. Tezin beşinci bölümünde, modelin sınanması ile ilgili süreçaktarılmıştır. Modelin sınanması aşamasında, uzman görüşlerinin alınmış ve ve modelin güncellemesi yapılmıştır. Ayrıca önerilen modelin yazılımı için kullanılabilecek bilgiler sunulmuştur. Tez, bir durum değerlendirme modelinin kullanımı ile bilgi tabanlı bir sistemin geliştirilmesi ve uygulanmasına yönelik adımların atıldığı ve önerildiği çalışma olarak ele alınmıştır. Bu bağlamda altıncı bölümde ulaşılan sonuçlar sunulmuştur.

The effective repair and sustainability of damages occurring in buildings depend on accurate identification, diagnosis, and intervention. The process of assessing the condition of buildings involves gathering quantitative data in addition to qualitative data, which requires expertise and can be costly. This study aims to assess the condition of buildings, provide support in making intervention decisions for expert architects, enhance the effectiveness of decision support by quantifying visual analysis techniques, and establish a knowledge base for an expert system. Semi-structured interviews were conducted with architects specialized in the field, and the process was managed accordingly. Data obtained from relevant studies were adapted and utilized to determine the importance levels of criteria. As a result of the study, basing intervention decisions on concrete numerical data was achieved.The thesis consists of six chapters. The first chapter, which is the introduction, defines the problem and explains the purpose, scope, methodology, and originality of the study. In the second chapter, the process of assessing the condition of buildings is presented based on the literature, and a systematic process for deterioration/damage analysis is established. The third chapter of the thesis discusses information systems, methods used for obtaining, utilizing, and analyzing information, and examines the stages of creating a knowledge base for pre-software data structuring in the framework of a knowledge-based expert system. The fourth chapter provides a detailed explanation of the fundamental steps of the proposed model and its components. The data is explained through the correlation of criteria, calculations, and interventions, forming the structure of the model. The fifth chapter of the thesis outlines the testing process of the model. During the testing phase of the model, expert opinions were gathered, and the model was updated. Furthermore, information suitable for implementing the proposed model's software is presented. The thesis is considered a study that takes steps towards the development and implementation of a knowledge-based system using a condition assessment model. In this context, the sixth chapter presents the findings achieved.