Urartu Çivi yazılı belgelerinde savaş ve propaganda metinleri ve değerlendirilmesi

Abstract

Ön Asya coğrafyası Eski Çağlardan günümüze güç odaklarının tesiri altında kalmışbir yerdir. Burası başta siyasi, askeri ve ekonomik olmak üzere birçok alandamücadelelerin meydana geldiği ve bu mücadelelerde üstün gelmek adına birbirinde farklıstratejilerin uygulandığı bir coğrafyadır. MÖ I. binde Ön Asya'da kendini ön planaçıkaran siyasi güçlerden biri Urartu Devleti'dir. Urartu, dönemin önde gelen siyasigüçlerinden Asur başta olmak üzere birçok siyasi oluşumla mücadele içerisinde olmuştur.Bu mücadelenin bir yönü özellikle halk üzerinde tesiri yüksek olan yazılı, sözlü ve görselteknikler yoluyla yapılmıştır. Günümüz bilim insanları tarafından terimsel karşılığı olarak`Propaganda` şeklinde adlandırılan bu yöntemler, devrin önde gelen siyasi güçleritarafından toplumu istedikleri yönde kanalize etmek için bir araç olarak kullanılmıştır.Urartu kralları başa geçtikten hemen sonra iktidarlarını güçlü bir zemine oturtmakve topluma istedikleri gibi yön vermek istemişlerdir. Bunu yaparken de başta yazıtlarolmak üzere, rölyefleri, mimari yapıları, ziyafetleri, kutlamaları, törenleri bir araç olarakkullanmışlardır. Bunların içinde kuşkusuz kazanılan zaferlerin, tanrılara adananadakların, mimari yapıların anlatıldığı yazıtların ayrı bir önemi vardır. Çünkü yazıtlarhem çağımız Eski Çağ araştırmacıları için zengin bilgi akışı sağlamakta hem de döneminkralları için fikirlerini topluma aktarmada etkin bir araç olarak kullanılmaktadır. Urartukralları hükmettikleri coğrafyada yegâne söz sahibi olduklarını göstermek adına siyasi vedini gücü kendi potalarında toplamışlardır. Bu bakımdan yazıtlarda iletilmek istenen mesajın türüne göre kullanılan dil incelendiğinde siyasi ve dini merkezli olup propagandayönlü olduğu görülür.Araştırmamızda Urartu krallarının yazıtlarda kullandığı dil ve anlamsal içeriğipropaganda açısından incelenmiştir. Dönemin siyasi ve dini düzeni ile toplumlar arasıilişkilerine ışık tutan Urartu çivi yazılı belgeleri, günümüzde terimsel karşılıkları olanpropaganda ve türleri açısından ele alınmıştır. Propagandanın günümüzde olduğu gibigeçmişte de siyasi yapılar ve bu siyasi yapıların kontrol etmek istediği toplumlar üzerindeetkisinin ne kadar ciddi boyutta olduğu ortaya konmak istenmiştir.Anahtar Kelimeler: Ön Asya, Urartu, Yazıt, Propaganda, Metot, Strateji

Front Asian geography is a place that has been under the influence of power centerssince ancient times. This is a geography where struggles take place in many areas,primarily political, military and economic, and where different strategies are applied inorder to prevail in these struggles. One of the political forces that brought themselves tothe fore in the B. C. 1st thousandth in Asia Minor is the Urartu State. Urartu struggledwith many political formations, especially Assyria, one of the leading political powers ofthe period. One aspect of this struggle was made through written, verbal and visualtechniques that had a high impact on the public. These methods, which are termed as`Propaganda` by today's scientists, were used by the leading political forces of the eraas a tool to channel society in the direction they wanted.Immediately after the Urartian kings came to power, they wanted to place theirpower on a strong ground and to direct the society as they wanted. In doing so, they usedprimarily inscriptions, reliefs, architectural structures, banquets, celebrations, andceremonies as a tool. Among them, the inscriptions in which the victories won, thededication to the gods and the architectural structures are described have a specialimportance. This is because the inscriptions are used both as a rich flow of informationfor the ancient age researchers and as an effective tool for the kings of the period toconvey their ideas to the society. The Urartian kings gathered political and religiouspower in their own ladles in order to show that they had the only say in the geography they ruled. In this respect, when the language used in the inscriptions according to thetype of message to be conveyed is examined, it is seen that it is politically and religiouslycentered and propaganda oriented.In our research, the language and semantic content used by the Urartian kings in theinscriptions were examined in terms of propaganda. Urartian cuneiform documents,which shed light on the political and religious order of the period and the relationsbetween societies, are discussed in terms of propaganda and its types, which are theirterminology today. It was aimed to reveal how serious the impact of propaganda has onpolitical structures and the societies that these political structures want to control in thepast, as it is today.Keywords: Front Asia, Urartian, Inscription, Propaganda, Method, Strategy