X. yüzyılda Rus-Hazar ilişkileri

Abstract

Bu tezin amacı, VI. yüzyıl ile X. yüzyıl arasında Kafkasların kuzeyinde Hazar Denizi kıyılarından Doğu Avrupa'ya kadar uzanan coğrafyada hüküm süren Hazar Kağanlığı'nın siyasi, sosyal, idari ve kültürel yönlerine değinerek X. yüzyılda Ruslarla geliştirdikleri ilişkilerini ele almaktır. Özelikle IX. yüzyılda Baltık kıyılarından Karadeniz'e inen Rusların bu dönemdeki faaliyetleri ve bu süreçte Hazarlarla kurdukları ilişkiler konusunda ayrıntılı bir şekilde malumat aktarmaya çalıştık. Hazar Kağanlığı, `Pax Hazarika` olarak anılan barışçıl politikaları sayesinde kurduğu ticaret sistemi nedeniyle dönemin önde gelen ülkelerinden biri olmuştu. Ancak IX. yüzyılın başlarında Rusların güneye inmesi ve X. yüzyıla doğru yayılan Peçenek istilası, inşa ettikleri bu dengenin bozulmasına neden oldu. Bu iki gelişme aynı zamanda Hazarların zaman içerisinde zayıflamasını ve son olarak Ruslarla, Oğuz Türkleri'nin yıkıcı darbeleri neticesinde tarih sahnesinden çekilmelerini beraberinde getirdi. Bu çalışmamızın temel amacı dönemin ana kaynakları ile birlikte günümüzde arkeoloji, nümizmatik gibi çeşitli alanlarda yapılan araştırmalar neticesinde ortaya çıkan bulgular ışığında bu dönemi mümkün olduğunca aydınlatmaya çalışmaktır.Anahtar Kelimeler: Hazarlar, X. yüzyıl, Peçenekler, Ruslar

The aim of this thesis is It is to address the political, social, administrative and cultural aspects of the Khazar Khaganate, which ruled from the Caspian Sea coast in the north of the Caucasus to Eastern Europe between the 6th century and the 10th century, and the relations they developed with the Russians in the 10th century. In particular We tried to give detailed information about the activities of the Russians who descended from the Baltic coasts to the Black Sea in the 9th century and the relations they established with the Khazars in this process.The Khazar Khaganate became one of the leading countries of the period due to the trade system it established thanks to its peaceful policies called `Pax Khazarıca`. But at the beginning of the 9th century, the Russians descended to the south and the Pecheneg invasion that spread towards the 10th century caused this balance to be disrupted. These two developments also led to the weakening of the Khazars over time and finally the withdrawal of the Russians and the Oghuz Turks from the stage of history as a result of the devastating blows. The main purpose of this study is to try to enlighten this period as much as possible in the light of the findings that have emerged as a result of researches in various fields such as archeology and numismatics, together with the main sources of the period.Key Words: Khazars, 10th century, Pechenegs, Russians