I. Dünya Savaşı'nda 3. Ordu'da salgın hastalıklar (Tifüs ve kolera örneği)

Abstract

Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı'na özellikle de sağlık alanında yeterli birhazırlık yapamadan katılmıştır. Bu olumsuz duruma iaşe yetersizliği, hijyen eksikliği veolumsuz hava şartları da eklenince savaş şartlarının sebebiyet verdiği salgın hastalıklar,orduda da baş göstermiştir. Bilhassa tifüs salgını, orduda büyük tahribata nedenolmuştur. Tifüse karşı alınan tedbirler başlangıçta bit ile mücadele şeklinde gelişmiştir.Bit salgınını önlemek için buğu sandıkları, buğu fıçıları üretilmiştir. Bu şekilde orduiçerisinde bitlenmenin önüne geçilmeye çalışılmış, ayrıca tifüs için de aşı üretilmiştir.Tifüsten sonra orduyu etkilen bir diğer hastalık ise koleradır. Kolera ise aşı ve tecrityöntemi ile kontrol altında tutulmaya çalışılmıştır.3. Ordu Komutanlığı bir yandan Kafkas Cephesi'ndeki muharebelere devamederken diğer yandan da ortaya çıkan bu salgınlarla mücadele etmeye çalışmıştır. Baştayukarıda bahsedilen eksiklikler olmak üzere harp sahasının coğrafi özellikleri, mevsimşartları ve bu amaçla merkezden gönderilen sıhhi malzemelerin zamanında bölgeyeulaşamaması gibi aksaklıklar, zaman zaman bu mücadeleyi sekteye uğratmıştır. Sıhhidesteğin ulaşamaması, askerlerin kılık kıyafetlerinin iklime uygun olmaması ve hijyensorunu orduda muharebelerden ziyade salgın hastalıkların sebep olduğu kayıplarınartmasına neden olmuştur.Bu çalışmada I. Dünya Savaşı'nda Kafkas Cephesi'ndeki 3. Ordu'da ortayaçıkan salgın hastalıklar ile bilhassa da tifüs ve kolera salgınları, bunlarla mücadelehakkında bilgiler verilmiştir.Anahtar Kelimeler: 3. Ordu, Salgın Hastalıklar, Tifüs, Kolera ve Aşı

The Ottoman State participated in World War I without adequate preparation,especially in the field of health. In addition to this negative situation, lack of food, lackof hygiene and adverse weather conditions, epidemic diseases caused by war conditionsalso started in the army. In particular, the typhus epidemic caused great damage to thearmy. Measures taken against typhus initially developed in the form of fighting lice.Mist chests and mist barrels have been produced to prevent lice epidemics. In this way,it was tried to prevent lice in the army and a vaccine was produced for typhus. Anotherdisease that affeccts the army after typhus is cholera. Cholera, on the other hand, wastried to be kept under control by vaccination and isolation method.While continuing the battles in the Caucasian Front the 3rd Army Commandtried to combat these epidemics on the other hand. In particular the above-mentioneddeficiencies, the geographical features of the battlefield seasonal conditions and theinability of reaching the sanitary supplies sent from the center for this purpose to theregion have interrupted this struggle from time to time. The lack of sanitary support theunsuitability of the soldiers clothes to the climate and the hygiene problem caused thecasualties in the army to increase due to epidemic diseases rather than battles.In this study information about epidemic diseases especially typhus and choleraepidemics that emerged in the 3rd Army in the Caucasus Front during World War I andhow to combat these diseases was given in detail.Key Words: The 3rd Army, Epidemics, Typhus, Cholera and Vaccine