Berdibek Sokpakbayev'in `Balalık Şakka Sayahat` adlı eseri üzerine dil incelemesi (İnceleme-metinler ve aktarma-sözlük)

Abstract

Çağdaş Kazak Edebiyatının önemli yazarlarından Berdіbek Sоkpakbayev'іn BalalıkŞakka Sayahat `Çоcukluk Dönemіne Yоlculuk` adlı eseri üzerine yapılmış olan bu çalışma;Giriş, Dil İncelemesi, Metin ve Sözlük olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır.`Giriş` kısmında öncelikle Kazak Türkleri, Kazakistan, Kazak Türkçesi ve KazakEdebiyatı ele alınmış, devamında Berdibek Sokpakbayev'in hayatı, edebî kişiliği ve BalalıkŞakka Sayahat adlı eser üzerine bilgiler verilmiştir. `Dil İncelemesi` kısmında metnin sesbilgisi ve şekil bilgisi hususiyetleri ayrıntılı olarak değerlendirilmiştir. Bu incelemelerdenhareketle Kazak Türkçesi, Türkiye Türkçesi ile mukayese edilmiştir. `Metin` kısmında iseüzerinde çalıştığmız eserin Kiril harflerinden Latin harflerine transkripsiyonu ve TürkiyeTürkçesine aktarımı verilmiştir. Metnin transkripsiyonu ile Türkiye Türkçesine aktarılmışşekli yan yana tablo hâlinde verilmek suretiyle okuyucuların metni karşılaştırmalarına imkânsunulmuştur. `Sözlük` kısmında eserin modern sözlükçülük yöntemiyle söz varlığının ortayaçıkarılması için metinde geçen tüm kelimeleri içeren işlevsel bir sözlük hazırlanmaya gayretedilmiştir. Kelimelerin metindeki kullanım anlamlarının verilmesine özen gösterilmiş; alıntıkelimelerin kaynaklarının tespiti sağlanmaya çalışılmıştır.Çalışmanın sonunda `Kaynaklar` başlığı altında faydalanılan eserlerin listesiverilmiştir.Anahtar Kelimeler: Kazak Türkçesi, Dil Bilgisi, Berdibek Sokpakbayev, Balalık Şakka Sayahat.

This study, which is made over the `Balalık Şakka Sayahat / Çоcukluk DönemіneYоlculuk` the work of Berdіbek Sоkpakbayev, one of the famous writers of ContemporaryKazakh Literature, consists of four parts: Introduction, Language Review, Text, and Dictionary.In the Introduction part, firstly Kazakh Turks, Kazakhstan, Kazakh Turkish andKazakh literature were discussed, then information about Berdibek Sokpakbayev's life,literary personality and the work Balalık Şakka Sayahat were given. In the Language Analysissection, the phonetic and morphological features of the text were evaluated in detail. Basedon these studies, Kazakh Turkish has been compared with Turkey Turkish. In the Text part,the transcription of the work we are working on from Cyrillic letters to Latin letters and itstransfer to Turkey Turkish are given. The transcription of the text and its translation intoTurkey Turkish are presented side by side as a table, allowing readers to compare the text. Inthe Dictionary section, an effort was made to prepare a functional dictionary containing allthe words in the text in order to reveal the vocabulary of the work with the modernlexicography method. Care was taken to give the meanings of the words used in the text; Ithas been tried to determine the sources of the quoted words.Works cited are listed under Bibliography title at the end of the study.Keywords: Kazakh Turkish, Language Analysis, Berdibek Sokpakbayev, Balalık Şakka Sayahat.