Tağay Murad'ın `Yulduzler Mengü Yanedi (Yıldızlar Ebediyen Parlar)` adlı eseri üzerine bir dil incelemesi (Metin–aktarma–dil incelemesi -sözlük)

Abstract

Bu çalışmada Modern Özbek Edebiyatının en önemli yazarlarından biri olan, eserlerinde milli ve kültürel ögeleri zengin bir dil malzemesiyle ince ince işleyen Tağay Murat'ın `Yulduzlar Mangu Yonadi` adlı eseri üzerinde Özbek Türkçesi genelinde gramatikal bir çalışma yapılmıştır. Bu çalışmanın öncelikli amacı, yazarın bu değerli eserini Türkiye Türkçesine kazandırmak ve işlediği zengin dil malzemesini ortaya koymaktır. Çalışma metin aktarımı ve dil incelemesi şeklinde iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde; Özbek Türkçesi ile ilgili genel bilgilere yer verilmiştir. Birinci bölümde Türkiye Türkçesine aktarılan metnin şekil bilgisel özellikleri (kelime yapımı, isim çekimleri, fiil çekimleri, sözcük türleri vb.) Özbek Türkçesinin genel gramatikal yapısı dikkate alınarak incelenmiş, dilbilgisel unsurların varsa farklı tarafları dikkatlere sunulmaya çalışılmıştır. Dilbilgisel konularla ilgili metin içinden seçilen örnekler bölüm/ cümle numarası` şeklinde belirtilmiştir.İkinci bölüm olarak ifade edilen kısımda; eserin Kiril hafli şekli Özbek Latin alfabesine çevrilmiş ve metnin daha sonra tablolar şeklinde Türkiye Türkçesine aktarımı gerçekleştirilmiştir. Eser kırk üç bölümden oluşmaktadır. Türkiye Türkçesine aktarımı yapılırken büyük ölçüde metnin özüne bağlı kalınmaya çalışılmıştır.Sonuç kısmında, çalışmada elde edilen bulgular örnekleriyle birlikte belirtilmiştir.Anahtar Kelimeler: Özbek Türkçesi, Tağay Murod, Dil İncelemesi

In this In this study, a grammatical study was carried out in Uzbek Turkish on the work `Yıldızlar Mangu Yanadi` by Tağay Murat, one of the most important writers of Modern Uzbek Literature, who elaborates national and cultural elements in his works with a rich language material. The primary aim of this study is to bring this valuable work of the author to Turkey Turkish and to reveal the rich language material he has worked with. The study consists of two parts as text transfer and language analysis. In the introduction section; General information about Uzbeks, Uzbekistan and Uzbek Turkish is given. In the first chapter, the morphological features of the text transferred to Turkey Turkish (word formation, noun conjugations, verb conjugations, word types, etc.) have been examined by taking into account the general grammatical structure of Uzbek Turkish, and different aspects of grammatical elements, if any, have been tried to be brought to attention. Examples selected from the text on grammatical topics are indicated as `section/sentence number`. In the part referred to as the second part; The Cyrillic form of the work was translated into the Uzbek Latin alphabet and the text was later transferred to Turkey Turkish in the form of tables. The work consists of forty-three chapters. While transferring to Turkey Turkish, it has been tried to adhere to the essence of the text to a large extent. In the conclusion part, the findings obtained in the study are stated with examples. Keywords: Uzbek Turkish, Tağay Murod, Language Analysis