20. yüzyılda yeni şehirlerin gelişim süreçlerinin analizi: Çin'in Shenzhen şehri örneği

Abstract

`20. Yüzyılda Yeni Şehirlerin Gelişim Süreçlerinin Analizi: Çin'in Shenzhen Şehri Örneği` başlıklı bu çalışmada, 20. yüzyılın son dönemlerinde ortaya çıkan yeni şehirlerin kentsel gelişmelere etkisi incelenmektedir. Bu doğrultuda tezde, yeni şehirlerin oluşturulmasına ilişkin plan ve politikaların kapsamlı bir biçimde analiz edilmesi hedeflenmiştir. Günümüzde artık her alanda olduğu gibi kentsel alanda da büyük değişimler ve gelişimler yaşanmaktadır. Modernleşme süreçleriyle birlikte, özellikle de hızlı bir şekilde kentleşen ülkelerde, `yeni şehir` olgusu ortaya çıkmıştır. Bu yeni şehirlerden biri de Çin'deki Shenzhen şehridir. Tez kapsamında son yüzyıl içerisinde kurulmuş olan Shenzhen'in kentsel gelişim dinamikleri detaylı bir şekilde ele alınarak söz konusu kentin gelişmesini yönlendiren politikaların zaman içerisinde yaşadığı değişim irdelenmiştir. Çalışmada kentin gelişim dinamiklerinin incelenmesi sırasında konumundan, kalkınma hedeflerinden, ana ulaşım sistemlerinden, arazi kullanımına ilişkin verilerden ve sosyo-ekonomik göstergelerden yararlanılmıştır. Çalışma alanına ait tarihsel boyutta mekânsal ve sosyo-ekonomik göstergeler elde edildikten sonra, kente ilişkin zamansal gelişme dinamikleri de tanımlayıcı istatistiksel yöntemlerin kullanımı yoluyla teze dâhil edilmiştir. Ayrıca farklı dönemlerde elde edilmiş olan mekânsal verilerin üst üste çakıştırılmasıyla zamansal boyutta kentsel alanın nasıl bir değişime uğradığı da tespit edilmiştir. Bu araştırmada yeni şehir olgusunun nasıl ortaya çıktığını ve yeni şehirlerin nasıl geliştiğini açıklamaya yönelik literatür taraması yapılmış ve Shenzhen şehri, yeni şehir olgusu bağlamında örnek şehir olarak incelenmiştir. Bu bağlamda söz konusu şehrin gelişim süreci analiz edilerek kentteki yerleşme alanlarını etkileyen faktörler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu araştırma, farklı sosyo-ekonomik özelliklere sahip olan ülkelerde de yeni şehir çalışmaları için önemli katkılar sağlayacaktır. Ayrıca çalışma kapsamında detaylı olarak incelenen kentteki uygulamalar ile planlama kararları ve bu çerçevede uygulanan politikalara ilişkin yapılan performans değerlendirmelerinin gelecekte yapılacak olan diğer akademik çalışmalara da önemli bir örnek teşkil edeceği düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Shenzhen, Yeni Şehir, Kentsel Planlama, Kentsel Politika.

In this study which is entitled `Analysis of Development Cycle of New Towns in the 20th Century: China's Shenzhen City Example`, the impact of the recently emerged new towns on urban development is examined. Accordingly, in this study, it is aimed to make a comprehensive analysis of the plans, decisions and policies that affected the development of the new towns. As in all other aspects of life, urban areas have also been experiencing changes and developments. Along with the modernization processes of the last century, especially in rapidly urbanizing countries, the `new city` phenomenon has emerged. One of the recently established new towns is China's city of Shenzhen. Within the scope of this study, it has examined in detail the urban development dynamics of Shenzhen city of China, which was established in the last century. Additionally, the planning decisions and policies that directed the development of Shenzhen city have been examined and how these decisions have changed over time. Location characteristics, development goals, main transportation systems of the city, land use and socio-economic indicators have been used to analyze the development dynamics of Shenzhen city. Moreover, within the scope of the study, after obtaining the spatial and socio-economic indicators related to the study area, temporal development dynamics have been analyzed by using descriptive statistical methods. In addition, the spatial data obtained in different temporal periods has been employed in sequence, and it has been determined how the urban area in the temporal dimension has differentiated.In this research, the literature about the emergence and the development of new town phenomenon has been reviewed thoroughly. In the context of new town phenomenon, the study examined and analyzed the development process of Shenzhen city of China and determined the factors which affected the development of Shenzhen settlement areas. The study contributes to the literature of the recently developing studies about new towns that are carried out in other countries with different socio-economic characteristics. Therefore, the performance evaluation of the planning decisions and policies that are put in practice will constitute an important step for the future academic studies about this topic. Keywords: Shenzhen, New Towns, Urban Planning, Urban policy.