Türkçe öğretmeni adaylarının dil tutumları ve dil kullanımlarının söylem çözümlemesi yöntemi ile betimlenmesi

Abstract

Söylem çözümlemesi dilbilim başta olmak üzere iletişim, edebiyat, psikoloji gibi farklı alanlarda kullanılan bir yöntemdir. Farklı alanlarda farklı tekniklerle uygulanan bu yöntem, sözcelemede bütün unsurları (sözcük seçimi, söz dizimi, vurgu, tonlama, durak, susma vb.) değerlendirerek ifadenin biçimlenmesinde etkili olan duygu ve düşünce boyutunun ortaya çıkarılması esasına dayanır ve işlevsel dilbilimin uygulama alanı olarak değerlendirilebilir. Dil bilimi-dil öğretimi ilişkisi dikkate alındığında bu yöntemin genel olarak dil öğretimi özel olarak da Türkçe eğitimi araştırmalarında kullanılabileceği sonucuna varılır.Bu çalışma, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Eğiitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümü ve Sınıf Öğretmenliği Programlarında öğrenim gören son sınıf öğrencilerinin dil ile ilgili tutum ve inançlarını tespit etmeye yönelik olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmada çalışma grubunun oluşturduğu yazılı ve sözlü ürünler söylem çözümlemesi yöntemiyle değerlendirilerek çalışma grubunda yer alan Türkçe öğretmeni adaylarının dil ile ilgili tutumları ortaya konmaya çalışılmıştır.Araştırmanın çalışma grubu, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Eğiitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümü ve Sınıf Öğretmenliği Programlarında öğrenim gören son sınıf öğrencilerinden oluşmaktadır. Nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı çalışmada veriler de iki gruptan toplanmış ve farklı yöntemlerle değerlendirilmiştir. Çalışmanın nitel kısmı için 10 öğrenciden toplanan sözlü ve yazılı metinler Gee'nin söylem çözümleme yöntemi ile analiz edilmiştir. Dil tutum ölçeği ile 134 öğrenciden de nicel veriler elde edilmiş ve değerlendirilmiştir.Araştırmanın bulgularına göre öğrencilerin dil bilincine sahip oldukları ancak bu bilincin uygulama düzeyinde dil bilgisine dönüşemediği belirlenmiştir. Söylemlerinin çözümlenmesi sonucunda araştırma grubundaki öğrencilerin, Türkçe eğitiminin planlama, eğitim, öğretim ve değerlendirme aşamalarınının tamamında problemler olduğu görüşüne sahip oldukları ortaya çıkmıştır.Anahtar kelimeler: Türkçe öğretmeni adayları, Tutum ve inançlar, Söylem çözümlemesi, Türkçe eğitimi

Discourse analysis, as a set of different research methods in this common heading, widely used in different disciplines such as Linguistics, Literature, Communication, Psychology, etc. This method, seen as an applied linguistics area, is used with different techniques in several areas to understand what speaker or writer think, know and feel in communication with using all communicative devices such as; word preferences, silence, intonation, pause etc. The method is usable in language education area generally, when considred ifThe goal of this descriptive study was to define language believes and attidudes of prospective Turkish education teachers studying in the final year of university with the technique of discourse analysis. Written and spoken samples of students were gathered and analysed with Discourse Analysis method, to evaluate their language usage and attitudes.Research group of the study is comprised of last year students of Turkish education and elementary education programs in Agri Ibrahim Cecen University. The group is comprised of 134 students for the quantiative part of the study; and of 10 students for the qualitative part of the study. For the qualitative part of the study, written and spoken samples gathered from students were analysed with Gee?s discourse analysis technique. For the quantiative part, Likert type language attitudes scale developed by the researcher was used for gathering quantitative data. Results were analysed by SPSS statical software.According to results of the study, all students are counciouss in thought dimension, but have impairments in practical dimension related to languge awareness. All students are experiencing some deficiencies in fullfilling all requirements for teaching Turkish. According to students? discourses in the research group, whole Turkish education appears to include problems in all phases including planning, teaching, evaluation.Keywords: Prospective Turkish Teachers, Attitudes and Believes, Discourse Analysis, Turkish Language Education