Namık Kemal`in eserlerinde eğitsel bir değer olarak insan

Abstract

Vatan ve hürriyet şairi olarak anılan Namık Kemal, edebiyatımızda insanın bir kul ol-maktan öte iradî bir varlık olduğunu ve aklını kullanarak doğaya hâkim olabileceğini ilk defa ortaya atan Tanzimat dönemi aydınlarındandır. Onun eğitimle ortaya çıkarmak istediği yeni insanın en belirgin özelliği budur. Bugüne kadar sözü edilen yazarla ilgili pek çok çalışma vü-cuda getirilmiş olmasına rağmen onun akıl ve irade kavramlarıyla dirilttiği yeni insan figürü kapsamlı bir şekilde ele alınmamıştır. Bu çalışmada Namık Kemal'in eğitimle şekillendirmek istediği, edebî eserlerinde canlı bir şekilde karşımıza çıkan yeni insan ve onunla birlikte yükse-len tüm değerler, içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Çalışmanın kapsamı, yazarın Türk edebiyatına yeni giren edebî türler vasıtasıyla geleneksel anlayışın dışında, idealize edilmiş in-sanı örtülü ya da açık bir şekilde teklif ettiği eserlerinden oluşmaktadır. Araştırma tematik bir incelemeyi içerdiği için ana ve alt başlıkların belirlenmesinde eserlerden elde edilen veriler esas alınmıştır.Namık Kemal'in öncülüğünü ettiği yeni edebiyat anlayışının, toplumu çağdaşlaştırmayı, değiştirmeyi ve dönüştürmeyi amaçladığı görülmektedir. Dolayısıyla onun eserlerinde eğitim, yeni bir insan modeli yaratma anlamında ele alınmış, bir çağdaşlaştırma süreci olarak değerlen-dirilmiştir. Çağdaş eğitimin amaçlarından en önemlisi olan düşünen, eleştiren, sorgulayan, ye-niliğe açık bireyler yetiştirmek, Namık Kemal tarafından ilk kez bu dönemde ortaya atılmıştır. Araştırma grubunda yer alan eserlerde, Tanzimat sonrası değişen toplumda yerini alan eğitimli, iradeli, sorgulayıcı, kahraman, hamiyet sahibi insan tüm yönleriyle ele alınmış, böylelikle Na-mık Kemal'in Türk insanının çağdaşlaşma sürecine olan katkısı ortaya konmuştur.Sonuçta Tanzimat'la birlikte var olma çabasında olan insanoğlunun akıl ve iradesine güvenerek her şeyin üstesinden gelebilmesi için Namık Kemal'in eğitimci kimliğiyle büyük bir çaba harcadığı yargısına ulaşılmıştır. Elde edilen bu verilerin Türk toplum hafızasına ve alana katkı sağlaması umut edilmektedir.Anahtar Kelimeler: Namık Kemal, Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı, yeni insan, akıl ve irade, geleneksel eğitim, çağdaş eğitim, terbiye, yeni insanla birlikte yükselen değerler.

Namık Kemal, a poet of Patriotism and Liberty, is one of the first intellectuals in Tanzimat Era who came with the idea that a person, beyond a human being, is a volitional existence and can rule over the nature by using his/her wisdom. This is the most significant characteristic of the new human that Namık Kemal tries to reveal through education. Although many studies were created about the aforementioned writers by this time, the new human figure that Namık Kemal revived with the concepts of wisdom and will has not been treated comprehensively. In this study, the new human Namık Kemal tried to create through education that appears before us vividly and the values rising with him/her are studied with the content analysis approach. In the selection of paradigm, writer?s works in which he covertly or overtly offers the idealized man through literary genres that are recently included in Turkish Literature, apart from traditional perception, are taken into consideration. As the study contains a thematic analysis, in the determination of the main and sub titles the data acquired from the works are grounded on.It is seen that the new literary perception pioneered by Namık Kemal intends to modernize, change and transform the society. So, education in his works is treated in terms of creating a new form of human being and considered a process of modernization. The most important aim of modern education, raising thinking, criticizing, questioning, innovative indi-viduals is, for the first time, brought up by Namık Kemal in this period. In the works within the scope of this study, educated, strong willed, questioning, heroic, patriotic human who took his/her place in the new society that changed after the Tanzimat Era is thoroughly discussed, in this way, Namık Kemal?s contribution to the modernization process of Turkish people is propounded.In the end, the conclusion is that in order for him/her to overcome everything by counting on his/her wisdom and will, Namık Kemal as an educationalist, made a great effort for the human being who, with the age of Tanzimat, is striving to exist.Key Words: Namık Kemal, Turkish Literature in the Tanzimat Era, new person, wisdom and will, traditional education, modern education, manners, values rising with the new human.