M. Fuad Köprülü`nün Millî Kıraat adlı Türkçe-edebiyat ders kitabının Türkçe ve Türk dili ve edebiyatı öğretimi açısından incelenmesi

Abstract

M. Fuad Köprülü'nün Millî Kıraat (Beşinci kısım) adlı eseri 1916 yılında, Mekâtib-i İbtidâiyye'nin son sultanîlerin ilk sınıfında okutulmak üzere hazırlanan ve Maarif Nezareti'nce onaylanan Türkçe-edebiyat ders kitabıdır. Bu ders kitabı, günümüzdeki Türkçe-edebiyat öğretimi çalışmalarına tarihî zemin teşkil etmektedir. Bu çalışmada nitel araştırmanın doküman incelemesi yöntemiyle literatür taraması yapılmıştır. Ders kitabının Türkçe-edebiyat öğretimine katkısı ve Türkçe- edebiyat ders kitaplarına metin seçiminde tür, tema, içerik, kaynak ve yazar tercihi bakımından incelenip değerlendirilmiş, bu ders kitabındaki metinlerin içerdikleri temalar tespit edilerek bir üst tema ile açıklanmıştır. Bu kapsamda, çalışma konusu olan ders kitabı; seçilen yazar/şair ve metinler, metinlerin türlere ve temalara göre değerlendirilmesi, dönemin tarihî ve edebî tartışmalarına ışık tutması açısından incelenmesi vb. konularda ele alınarak, günümüzde Türkçe-edebiyat öğretiminde problem olan ders kitapları sorununa karşı, çeşitli çözüm önerileri getirerek ders öğretmenlerine ve Türkçe-edebiyat öğretimindeki problemlerin çözümüne katkı sağlanması, yardımcı olunması amaçlanmıştır.Çalışma, beş bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında dilin önemi, Türk Millî Eğitiminin temel amaçları, Türkçe ve Türk dili ve edebiyatı dersinin genel amaçları, Türkçe-edebiyat öğretimi, II. Meşrutiyet Dönemi'nde eğitim ve öğretim faaliyetleri içerisinde Türkçe-edebiyat öğretimi, bu dönemin sosyal durumu vb. konularla, çalışmanın özü hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde, M. Fuad Köprülü'nün hayatı, sanatı, eserleri ve Osmanlı Devleti'nin son döneminden günümüze Türkçe-edebiyat ders kitapları ele alınarak konu ile ilgili bilgiler verilmiş, araştırmanın kapsamını oluşturan M. Fuad Köprülü'nün Millî Kıraat (Beşinci kısım) adlı ders kitabının orijinalliği bozulmadan, yazım ve noktalama kuralları korunarak Latin harflerine aktarılması sağlanmıştır. Bu bölümde ayrıca ilgili araştırmalar hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde, ders kitabının hazırlanmasında kullanılan yöntem, araştırmanın modeli, araştırmanın kapsamı, verilerin toplanması, verilerin analizi ile ilgili yapılan çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir. Dördüncü bölümde, ders kitabından nitel araştırmanın doküman incelemesi yöntemi ve literatür taramasıyla elde edilen verilerden hareketle bulgular tespit edilerek yorumlarda bulunulmuştur. Beşinci bölümde, ders kitabı ile ilgili sonuçlara varılarak önerilerde bulunulmuş, çalışmanın sonunda ekler kısmına Millî Kıraat (Beşinci kısım) Osmanlıca Türkçesi ders kitabının tıpkıbasımı eklenmiştir.Çalışma sonucunda, döneminin hassasiyetleri göz önünde bulundurularak hazırlanan bu ders kitabının, günümüzde öğretim materyali olarak kullanılan ders kitaplarındaki metinlerin içeriği, yazar/şair, tür, tema tercihleri konusunda Türkçe ve Türk dili ve edebiyatı öğretiminde model oluşturabileceği, millî benlik şuurunu ve Türk kültürünü kazandırmayı amaçlayan metinlerin Türkçe-edebiyat öğretiminde önem arz ettiği, özellikle ders kitapları ile ilgili olarak ?millî? eğitimin amaçlarının gerçekleştirilmesinde millî vasfını taşıyan ders kitaplarının ve ders kitaplarını oluşturan edebî metinlerin önemli olduğu sonucuna varılmıştır.Anahtar Sözcükler: Millî Kıraat, Eğitim-Öğretim, Türkçe-Edebiyat Öğretimi, Ders Kitabı.

M. Fuad Koprulu's work entitled Millî Kıraat (fifth volume) is a Turkish literature coursebook which was prepared in 1916 to be taught at the first year of the last secondary schools of Mekatib-i İbtidaiyye and which was assented by Ministry of Education. This coursebook has formed a historical basis for teaching activities of Turkish literature at present. In this study, literature review has been done by data analysis method in a qualitative research. The coursebook was analyzed and evaluated in terms of its contribution to the teaching of Turkish literature and selection of texts for Turkish literature course books in terms of choice of theme, content, resource and author, and also the themes that the texts in this coursebook involve were determined and explained with the preceding theme. In this content, the coursebook, the subject of this study, was dealt in some aspects such as its evaluation in terms of authors/poets, texts, themes and types of texts chosen and its analysis in terms of whether it offers an insight into historical and literary discussions of that period. And it was aimed to help and contribute to Turkish language and literature teachers and solutions of the problems in teaching of Turkish literature, offering various solutions to the today?s problem of coursebooks in teaching of Turkish literature.This study consists of five chapters. In introduction, the importance of language, main goals of Turkish National Education, general aims of Turkish lesson and Turkish language and literature lesson, teaching of Turkish literature, teaching Turkish literature among teaching and training activities during the second Constitutional Monarchy Period and social conditions of this period and the essence of the study were mentioned. In the second chapter, some information about the research topic was provided, dealing with the life, art and works of M. Fuad Koprulu and Turkish-literature coursebooks from the last period of Ottoman Empire up to the present time and M. Fuad Koprulu's course book titled Millî Kıraat (fifth volume) constituting the extent of the study was written in Latin letters by preserving its original dictation and punctuation without any changes. In this chapter, some information about related researches was also given. In the third chapter, the method used in preparation of the coursebook, the model of the research, the extent of the research and studies done for collecting and analyzing data were explained. In the fourth chapter, based on the data attained from the coursebook by data analysis method and literature review of a qualitative research, some findings were obtained and interpreted. In the fifth chapter, some suggestions were made, reaching some conclusions related to the coursebook, and the facsimile of Millî Kıraat (fifth volume), an Ottoman Turkish course book, was added to appendix.As a result, it was concluded that this coursebook prepared by taking the characteristics of the period into consideration might set a model for the coursebooks used as teaching materials today in teaching Turkish and Turkish language and literature in terms of the content of the texts and selection of author/ poet, type and theme; that the texts aiming the reader's adaption of Turkish culture and national identity had a great importance in teaching Turkish literature; and that the coursebooks and literary texts constituting these coursebooks with ?national? characteristic were essential especially in achieving goals of national education, related to course books.Key Words: Millî Kiraat, Teaching and Training, Teaching of Turkish Literature, Coursebook.