İlköğretim yedinci sınıf sosyal bilgiler dersindeki değerlerin kazanılma düzeyinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Erzurum ili örneği

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, ilköğretim yedinci sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı'ndaki değerlerin kazanılma düzeyini ortaya çıkarmaktır. Araştırma tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Araştırmada nicel ve nitel yöntemlerin bir arada olduğu karma yöntem kullanılmıştır.Araştırmanın nicel kısmının evreni 2010-2011 eğitim-öğretim yılında Erzurum il merkezindeki 7294 ilköğretim yedinci sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmanın nicel kısmının örneklemini, amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenen 29 ilköğretim okulunda öğrenim gören 1884 yedinci sınıf öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmanın nitel çalışma grubunu, Erzurum il merkezinde 2010-2011 öğretim yılında ilköğretim okullarının ikinci kademesinde görev yapan, yedinci sınıflara derse giren branş öğretmenleri ve yedinci sınıfta öğrencisi bulunan veliler oluşturmuştur. Araştırmada nicel verileri toplamak amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen değerler eğitimi ölçeği kullanılmıştır. Nitel verileri elde etmek için yarı yapılandırılmış görüşme formundan yararlanılmıştır. Nicel verilerin analizinde frekans, yüzde, bağımsız gruplar t-testi ve tek yönlü varyans analizi; nitel verilerin analizinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır.Araştırmanın nicel sonuçlarına bakıldığında; cinsiyet değişkenine göre dürüstlük, adil olma ve barış değerlerine; anne öğrenim durumu değişkenine göre, farklılıklara saygı değerine; izledikleri program türüne göre, dürüstlük, bilimsellik ve barış değerlerine; özel ilgi alanı değişkenine göre, bilimsellik değerlerine; baba meslek türü değişkenine göre, barış değerine yönelik anlamlı farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Araştırmanın nitel sonuçlarına bakıldığında; öğretmen ve velilerin çoğu öğrencilerin/çocukların Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı'nda yer alan farklılıklara saygı, vatanseverlik, estetik, dürüstlük, adil olma ve barış değerlerini kazandıkları yönünde görüş bildirmişlerdir. Ayrıca değerlerin kazanılmasında ailenin rolünün çok büyük olduğu, öğretmenlerin ve ailenin öğrencilere model olması gerektiği, kitle iletişim araçlarının kontrolsüz kullanılmasının değer kazanımına olumsuz etki ettiği, değer kazanımında Sosyal Bilgiler ve Türkçe derslerinin öne çıktığı sonuçlarına ulaşılmıştır.

The main purpose of the present study is to reveal the acquirement level of values which are involved in elementary 7th grade Social Studies lesson curriculum. The research is descriptive and based on the survey model. The mixed method which involves qualitative and quantitative methods have been used in the present research.Population of the quantitative part of the study consisted of 7294 7th grade students in the central of Erzurum in the 2010-2011 academic year. Sample of the quantitative part of the research consisted of 1884 7th grade students from 29 different elementary schools who were chosen with the maximum sampling method, which is a purposeful sampling method. The working group of the qualitative part of the study has been composed of branch teachers who are working in secondary schools in the city center of Erzurum in the 2010-2011 academic year and parents who have children in the 7th grade. The education of values scale which has been improved by the researcher has been used in the research in order to collect quantitative data. Semi-structured interview form has been used for obtaining qualitative data. Frequency, percentage, independent groups, t-test and one-way variance analysis have been used in the analysis of quantitative data while descriptive analysis method has been used in the analysis of qualitative data.When quantitative results of the research are examined, it is concluded that there is difference in terms of honesty, fairness and peace values according to gender variable; in terms of respect for differences according to mother's educational status variable; in terms of honesty, scientificness and peace values according to the program they follow; in terms of scientificness according to specialization field variable; and in terms of peace value according to father?s profession.When the qualitative results of the research are examined, it is seen that most of the teachers and parents state that their children/students gain respect for differences, patriotism, aesthetics, honesty, fairness and peace values which are included in the Social Studies curriculums. It is also concluded that families have a big role in bringing values to children; families and teachers should be models for students; uncontrolled usage of mass media tools have a negative effect on value acquirement; and Social Studies and Turkish language lessons feature in value acquirement.