Âşık Fuat Çerkezoğlu`nun şiirlerinde yer alan eğitsel unsurlar

Abstract

Edebî metinleri açıklama, metinlerin anlaşılmasını kolaylaştırma çalışmalarının yanı sıra, günümüzde geçmişin tanıtılması, yaşatılması, geçmişle günümüz arasında bağlantı kurulması edebiyat teorisi içinde, metin açıklama, inceleme, değerlendirme çalışmaları önem kazanmıştır. Bu çalışma Türk sözlü kültür geleneğinin önemli bir parçası olan âşıklık geleneğinin ve bu geleneğin sürdürülmesinde günümüz âşıkları arasında önemli bir yere sahip olan Âşık Fuat Çerkezoğlu'nun şiirlerinde yer alan millî ve eğitsel temaları irdelemek ve Âşık Fuat Çerkezoğlu'nun toplumun eğitilmesindeki yerini ve önemini ortaya koymak maksadıyla gerçekleştirilmiştir.Çalışma sürecinde, âşığın şiirleri incelenmiş ve toplumu eğitme konusundaki çabalar tespit edilmiş, bu yönde oluşturulan konular genel başlık ve alt başlıklar şeklinde sıralanmıştır. Tespiti yapılan başlıkların âşığın şiirleri ile karşılaştırılması yapılmış ve ilişkiler ortaya konulmuştur.Çalışma halk edebiyatı ve eğitim bilimleri alanında yazılmış eserlerin tarafımızdan incelenmesi ve dökümü esasına dayanan nitel bir çalışmadır. Verilerin toplanması ve analizi hususunda ise derleme metodu, betimsel ve metinsel analiz yöntemi uygulanmıştır.Yapılan veri toplama ve analiz sonucunda çalışma, halk edebiyatı ve âşık şiiri ile eğitim olmak üzere iki bölüme ayrılmıştır. Kuramsal çerçeveyi oluşturan bu bölümlerden halk edebiyatı bölümünde bu edebiyatın tarihsel gelişimi ve âşık şiirinin oluşum safhası ile Erzurum yöresinde âşıklık geleneğinin sürdürülmesi konusu ele alınmıştır. Eğitim başlığı ise eğitimin tanımı ve alt başlıkları olan formal, informal eğitim ve çıraklık eğitimi olarak şekillenmiştir. Çalışmanın esas amacını teşkil eden informal eğitim bölümü âşığın eğitimle ilgili kullandığı konular ve eğitim biçimi olarak başlıklandırılmıştır.Eğitim biçiminde âşıkların kullandığı yöntemlerden, ?nasihat vererek eğitme, atasözü ve deyimsel anlatım zenginliklerine başvurma, gelenek-görenek ve ortam eğitimi ve yergi yoluyla eğitme? alt başlıkları gözlemlenmiştir. Eğitimde işlenilen konularda ise, ?inanç ve ahlâk eğitimi, tarih eğitimi, yurt ve millet olma bilinci, sosyal değerler eğitimi? alt başlıklarına yönelik bulgular elde edilmiştir.Âşık şiiri geleneğinin günümüz temsilcilerinden biri olan Âşık Fuat Çerkezoğlu'nun bu geleneğin Erzurum'da sürdürülmesini sağladığı ve aynı zamanda toplumsal hayat konusunda hedef kitlesini eğitmeye çalışan âşık olarak eğitim anlayışını sanatına ve şiirlerine yansıttığı tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Âşıklık geleneği, Âşık Fuat Çerkezoğlu, informal eğitim temaları

The study of explaining and facilitating literary texts along with introducing the past, making it alive, explaining a text according to a literary theory, analyzing and evaluating it gained importance. This study has been done with the aim of examining the tradition of poetry which is a prominent part of Turkish oral tradition and national and educational themes taking part in poems of the poet Fuat Çekezoğlu, who is an important figure among today?s poets in terms of continuing this tradition.During the study, the poems of the poet have been examined, his efforts to educate the society has been determined, and the subjects has been arranged as main topics and sub-topics. The comparison of both the determined subjects and the poems of the poet has been done and their interrelationship has been found.This is a qualitative study which is based on our examining and organizing the written sources in the folk literature and educational sciences. Compilation method and textual analyses method has been used when compiling and analyzing the data.As a result of gathering and analyzing the data, the study has been divided into two sections: folk literature and (poet?s) poem. Of the sections which constitute theoretical frame, in the folk literature section, the historical background of this literature and the construction phases of the poetry and the continuation of the poetic tradition in Erzurum district have been dealt. When it comes to the education topic, it is arranged as the definitions of education and sub- topics: formal education, informal education, and apprentice education. The informal education part which is the basic aim of the study has been divided into sub-titles as: the topics that the poet used in terms of education and education style.In his education style, the methods which poets use have been divided into sub-titles: education with advice, using the proverbs and idiomatic expressions, tradition, custom, and social education, and education with criticizing. In the topics which are processed in education, findings about the sub- titles: religious and moral education, history education, the consciousness of the homeland and nation, social value education have been acquired.It has been noticed that the poet Fuat Çerkezoğlu who is one of the representative of our time?s poem tradition has enabled this tradition to continue in Erzurum and he has also reflected his understanding of education to his art as he is a poet who struggles to educate his target society about social life.Key words: The tradition of being poet, the Poet Fuat Çerkezoğlu, informal education themes