Ortaokul matematik öğretmenlerinin geometrik cisimler konusuna ilişkin pedagojik alan bilgilerinin incelenmesi

Abstract

Matematik eğitimi sürecini etkileyen ve bu süreçte rol oynayan en önemli bileşenlerden biri öğretmen faktörüdür. Dolayısıyla öğretmen yetiştirme, alanın en önemli kavramlarından olup, öğretmenlerin sahip olduğu pedagojik alan bilgisinin ve bu bilgiyi oluşturan bileşenlerin neler olduğunun belirlenmesi önem taşımaktadır. Bu kapsamda, araştırmanın amacı ortaokul matematik öğretmenlerinin geometrik cisimler konusunda Pedagojik Alan Bilgilerini (PAB), pedagojik alan bilgisinin bileşenleri doğrultusunda incelemektir. Pedagojik alan bilgisinin bileşenleri olarak, araştırmacı tarafından farklı modellerden alınarak oluşturulan pedagojik alan bilgisi modeli kullanılmıştır. Bu model, beş bileşeni içermektedir. Bunlar, konu alan bilgisi, öğrencilerin anlamalarını bilme bilgisi, öğretim programı bilgisi, öğretim stratejileri bilgisi ve ölçme-değerlendirme bilgisidir. Durum çalışması yönteminin kullanıldığı bu araştırma, farklı hizmet süresine sahip ortaokullarda görev yapan altı matematik öğretmeni ile yürütülmüştür. Öğretmenlerin seçiminde amaçlı örnekleme yöntemi esas alınmış, veri toplama süreci 2013-2014 eğitim-öğretim yılında gerçekleştirilmiştir. Araştırmadan elde edilen veriler, yarı-yapılandırılmış görüşme, yarı-yapılandırılmış gözlem ve doküman incelemesi teknikleri ile toplanarak veri üçlemesi (üçgenleme) yapılmıştır. Uygulama boyunca yapılan görüşmeler ile gözlemlerin tamamı ses kaydına alınmış, üç öğretmenin ders anlatımları da video kaydına alınmıştır. Elde edilen verilerin analizinde, içerik ve betimsel analiz teknikleri kullanılmıştır. Ayrıca konu alan bilgisine yönelik elde edilen verilerin analizinde Nvivo 8 paket programı kullanılmıştır.Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, öğretmenlerin çoğunun, geometrik cisimler konusunda PAB'ın bileşenleri olan konu alan bilgisi, öğretim programı bilgisi, öğretim stratejileri bilgisi ve ölçme-değerlendirme bilgisine yönelik pedagojik alan bilgilerinin istenilen düzeyde olmadığı görülmüştür. Buna karşın öğretmenlerin çoğunun, öğrencilerin anlamalarını bilme bilgisi bileşeninin diğer dört bileşene kıyasla daha iyi düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonunda, PAB bileşenleri arasında özellikle konu alan bilgisi, öğretim programı bilgisi ve ölçme-değerlendirme bilgisi bileşenlerinde, öğretmenlerin çoğunun eksik bilgiye sahip oldukları ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda, öğretmenlerin çoğunun, konu alan bilgisine ilişkin geometrik cisimlerin farklı yüzey açınımlarını çizebilmede zorlandıkları, koni ve küre konularında eksik bilgilere sahip oldukları, geometrik cisimlerin tanımlarını ve temel elemanlarını tam olarak doğru bir şekilde ifade edemedikleri görülmüştür. Ayrıca öğretim programının içeriği ve ortaokul matematik dersi öğretim programında geometrik cisimlerle ilgili kazanımları bilmedikleri ve ölçme-değerlendirme yöntem ve tekniklerinden daha çok geleneksel yöntemleri benimsedikleri tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda, öğretmen eğitimine yönelik önerilerde bulunulmuştur.

One of the most important components, effecting mathematics education process and playing significant role in this process, is teacher factor. So, teacher education is among the main concepts in the field of mathematics; it is of importance to specify teachers' pedagogical content knowledge and the components establishing this knowledge. In this context, the main aim of the study is to investigate the Pedagogical Content Knowledge (PCK) of secondary school mathematics teachers on Geometric Shapes upon the components of this pedagogical content knowledge. PAB model, developed by the researcher with reference to different models, was adopted as the components of pedagogical content knowledge. This model involves five components. These components are topic-specific content knowledge, knowledge on students'comprehension skill, curriculum knowledge, knowledge on instructional strategies, and knowledge on assessment and evaluation. The study, as a case study method based research, was carried out with six secondary school mathematics teachers with different periods in service. Purposeful Sampling was used in the identification and selection of teachers and the data were collected in 2013-2014 school year. In data collection, semi-structured interview, semi-structured observation, and document analysis techniques were used; thus, data were triangulated. Throughout implementation phase, all the interviews and observations were tape-recorded. The lectures of three teachers were video-recorded, as well. Content and descriptive analysis techniques were used in the analysis of the data collected. Furthermore, Nvivo 8 computer package programme was used in the analysis of data gathered on topic-specific content knowledge. According to the findings of the study, it was seen that pedagogical content knowledge on PAB's components subject content knowledge, knowledge on students'comprehension skill, curriculum knowledge, knowledge on instructional strategies, and knowledge on assessment and evaluation – of many of the teachers were below the required level. On the other hand, the findings showed that knowledge on students'comprehension skill of most of the teachers was above compared to the other four components. At the end of the study, among PAB components, specifically, many of the teachers were found not to be fully informed on the components of topic-specific content knowledge, knowledge on instructional strategies, and knowledge on assessment and evaluation. At this point, it was seen that, in terms of topic-specific content knowledge, wide majority of the teachers had problems in drawing three-dimensional geometric shapes and in describing the definitions of geometric shapes and their main elements accurately, and they were not fully informed on the topics of sphere and cone. Moreover, it was found that teachers did not know the content of curriculum and the gains related to geometric shapes within the scope of secondary mathematics education programme, and they mostly adopted classical methods and techniques among assessment and evaluation methods and techniques. In the light of the findings of this study, suggestions on teacher education were given.