Öğretmenlerin algılarına göre okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin iş yaşam kalitesi ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, Erzincan ilinde bulunan ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan öğretmenlerin algılarına göre okul yöneticilerinin hangi liderlik stillerini gösterdikleri, okul yöneticilerinin liderlik stillerinin öğretmenlerin iş yaşam kalitelerini ve örgütsel bağlılıklarını nasıl etkilediği, aralarında nasıl bir ilişki olduğu sorularına yanıt aranmıştır. Araştırmanın evrenini 2013–2014 eğitim-öğretim yılında Erzincan il merkezi, ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunda 515 öğretmen yer almıştır. Araştırmada liderlik stilleri ölçeği, iş yaşam kalitesi ölçeği ve örgütsel bağlılık ölçeği kullanılarak veriler elde edilmiştir. Bu araştırmada ilişkisel tarama modeli tercih edilmiştir.Araştırma modelinde ikisi bağımsız biri bağımlı olmak üzere üç değişken bulunmaktadır. Ancak, iş yaşam kalitesinin örgütsel bağlılık üzerinde doğrudan ve dolaylı etkiye sahip olduğu için hem bağımlı hem de bağımsız bir değişken olarak düşünülmüştür. Okul yöneticilerinin liderlik stilleri araştırmanın bağımsız değişkeni olarak dikkate alınmış, iş yaşam kalitesi ve örgütsel bağlılık ise bağımlı değişken olarak ele alınmıştır. İş yaşam kalitesi örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi düşünülerek hem bağılı hem de bağımsız değişken olarak değerlendirilmiştir.Çalışmada elde edilen bulgular aşağıda özetlenmiştir.1- Öğretmen algılarına göre okul yöneticilerinin okul içerisinde genellikle döünüşümcü liderlik davranışı sergilemektedirler. 2. Öğretmenlerin görüşlerine göre iş yaşam kalitesi düzeyleri yüksek çıkmıştır.3. Öğretmenler okullarında demokratik bir ortam olduğu konusuna en yüksek katılımı gösterirken, yaptıkları işin karşılığını uygun ve adil olarak alma konusunda ise en düşük katılım göstermişlerdir.4. Öğretmenlerin görüşlerine göre öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri yüksek çıkmıştır. 5. Öğretmenler örgütsel bağlılığın içselleştirme boyutuna en yüksek katılımı gösterirken, en az katılımı ise özdeşleştirme bağlılığına göstermişlerdir. Öğretmenler uyum bağlılığına ise orta düzeyde katılım göstermişlerdir. 6. Araştırma sonuçlarına göre dönüşümcü liderlik stili ile iş yaşam kalitesi arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki, dönüşümcü liderlik stili ile örgütsel bağlılık arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki, iş yaşam kalitesi ile örgütsel bağlılık arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. 7. Yapılan analizler sonucunda okul yöneticilerinin liderlik stilinin öğretmenlerin iş yaşam kalitelerinin ve örgütsel bağlılıklarının anlamlı bir yordayıcısı olduğu, öğretmenlerin iş yaşam kalitelerinin de örgütsel bağlılıklarının anlamlı bir yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Liderlik Stilleri, İş Yaşam Kalitesi, Örgütsel Bağlılık.

This study has analyzed the leadership styles of directors, impact of leadership styles on the quality of professional life and organizational commitment of teachers and their relationship according to the perception of the teachers working at primary schools, junior high schools and high schools in Erzincan. The study comprises the teachers working at primary schools, junior high schools and high schools in the city center of Erzincan in 2013-2014 school year. 515 teachers have been included in the study group of the research. The data has been obtained by means of the scale of the leadership styles, scale of the quality of professional life and scale of organizational commitment. In this study, relational scanning model has been preferred. Three variables, two of which are independent and one of which is dependent, were presented in the research model. However, the quality of professional life was considered as both dependent and independent variable since this quality had direct and indirect effect on organizational commitment. Leadership styles of school directors were regarded as an independent variable of the research while the quality of professional life and organizational commitment were considered as dependent variables. The quality of professional life was evaluated as both dependent and independent variable as a result of its impact on organizational commitment. The findings obtained in the study have been summarized below: 1- According to the perception of teachers, school directors generally exhibit transformational leadership style. 2. Levels of the quality of professional life are relatively high according to the views of teachers. 3. While the teachers have shown the highest level of agreement on the subject of democratic environment in their schools, they have demonstrated the lowest level of agreement in terms of appropriate and equitable compensation for their works. 4. Organizational commitment levels of the teachers are relatively high according to their opinions. 5. While the teachers have shown the highest level of agreement in terms of internalization dimension of organizational commitment, they have demonstrated the lowest level of agreement on the subject of identification commitment. Medium-level of agreement has been seen in the adaptation commitment. 6. According to the results of the research, positively significant relationship has been observed between transformational leadership style and the quality of professional life; positively significant relationship has been seen between transformational leadership style and organizational commitment, and positively significant relationship has been determined between the quality of professional life and organizational commitment. 7. In consequence of the analyses which were carried out, it has been concluded that leadership style of the directors is a significant predictor for the quality of professional life and organizational commitment of the teachers, and that the quality of professional life of the teachers is a significant predictor for their organizational commitment.Keywords: Leadership Styles, Quality of Work Life, Organizational Commitment.