Okul tükenmişliği ile akademik stres ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Okul yaşamı ergenler için gelişimsel olarak ortaya çıkan bir takım yeni durum ve problemlerin yanında kendi içerisinde önemli bir takım sorunları da içerebilmektedir. Bu sorunlar arasında akademik stres ve okul tükenmişliği gösterilebilir. Bu bağlamda bu araştırmanın amacı ergenlerde akademik stres, okul tükenmişliği ve öznel iyi oluş arasında ki ilişkiyi ele almak ve okul tükenmişliğinin akademik stres ve öznel iyi oluş arasında ki aracı rolünü incelemektir. Buna ek olarak bu araştırma sürecinde ergenlerde okul tükenmişliğinin cinsiyet, sınıf düzeyi, akademik başarı düzeyi, yerleşim yeri ve okul türü değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılık gösterip göstermediği de incelenmiştir. Araştırma sürecinde betimsel ve ilişkisel tarama modelleri kullanılmış, Erzurum şehir merkezi ve ilçelerinde 2015-2016 Eğitim-Öğretim yılında öğrenim görmekte olan ergenler arasından uygun örnekleme yöntemi ile örneklem seçimi yapılarak araştırma yürütülmüştür. Araştırma sürecinde veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu, okul tükenmişlik ölçeği, öznel iyi oluş ölçeği ve akademik stres ölçeği kullanılmıştır. Araştırma da veri analizi için bağımsız örneklemler için t testi, tek faktörlü varyans analizi ve örtük değişkenler ile yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır.Araştırmamızın sonucunda elde edilen bulgular ergenlerin okul tükenmişlik puanlarının cinsiyetlerine, yaşlarına, sınıf düzeylerine ve yerleşim birimlerine göre anlamlı düzeyde farklılık göstermediği buna karşın akademik başarıya göre anlamlı düzeyde farklılaştığı ve akademik başarı düzeyi düşük olanların okul tükenmişlik puanlarının anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu bulunmuştur. Ayrıca, akademik stres, okul tükenmişliği ve öznel iyi oluş arasında anlamlı ilişkiler belirlenmiştir. Buna ek olarak akademik stresin okul tükenmişliğini pozitif yönlü olarak, okul tükenmişliğinin de öznel iyi oluşu negatif yönlü olarak yordadığı belirlenmiştir. Okul tükenmişliğinin aracı rolüne ilişkin bulgular ise akademik stres ile öznel iyi oluş arasında okul tükenmişliğinin tam aracı role sahip olduğunu göstermiştir.Araştırma sürecinde elde edilen bulgular ilgili alan yazın doğrultusunda değerlendirilmiş ve alan uzmanlarına, araştırmacılara, eğitimcilere ve anne babalara yönelik olarak önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Okul tükenmişliği, Akademik stres, Öznel iyi oluş, Aracılık ilişkisi

School life includes a set of important problems in addition to a set of new developmental situations and problems for adolescents in itself. Academic stress and school burnout can be shown in these problems. In this context this research aims at discussing academic stress, school bornout and subjective well-being for adolescents and analysing the intermediary role of school burnout between academic stress and subjective well-being.In addition to that in this research process it is analysed whether school bornout in adolescents shows an important difference according to gender, grade, academic success level, location and school type factors. In research process descriptive and relational survey models are used, and the research is carried out with adolescents chosen by suitable sampling method between adolescents studying in 2015- 2016 academic year in Erzurum city center and its districts. In research process as a data collection tool personal information questionnaire, school burnout scale, subjective well-being and academic stress scales are used. For data analysing T test is used for independent sample with simple factoral variance analysing and implicit factors equality model is used in the research.The findings obtained in the conclusion of the research found that school burnout points in adolescents do not show important difference according to gender, age, grade and location on the other hand they differentiate in an important level according to academic level and adolescents who have low academic success level have higher school burnout points. Also significant relations are identified between academic stress, school bornout and subjective well-being. In addition to that it is identified that academic stress positively affects school burnout and school burnout negatively affects subjective well-being. Findings related to intermediary role of school bornout show that school bornout has a full intermediary role between academic stress and subjective well-beingIn the research process the findings are evaluated in accordance with literature and advices are given to authorities, educators and parents.Key Words: School burnout, Academic Stress, Subjective Well-being, Intermediary Relation.