Ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri dersindeki temel psikolojik ihtiyaçları: Öğrenci katılımı ve öğrenci algılarına göre ailenin rolü

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin ailelerinin okul hayatına olan katılımı, öğrencilerin fen bilimleri dersindeki temel psikolojik ihtiyaçları ve fen bilimleri dersine olan katılımları arasındaki ilişkileri incelemektir. Ailenin öğrencinin akademik hayatına katılımı dört boyutta ele alınmıştır: ailenin eğitim arzusu, aile iletişimi, ailenin katılımı ve ailenin özerklik desteği. Öğrenci katılımı ise davranışsal, bilişsel, duyuşsal ve aracı olmak üzere dört boyutta incelenmiştir. Ayrıca, öğrencilerin temel psikolojik ihtiyaçları; özerklik, yeterlik ve aidiyet ihtiyaçlarından oluşmaktadır.Bu çalışmada nicel araştırma yaklaşımlarından ,korelasyonel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, Erzurum ili Yakutiye, Palandöken ve Aziziye ilçelerinde 2015-2016 eğitim öğretim yılında öğrenim görmekte olan 926 altıncı, yedinci ve sekizinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Bu çalışmada kullanılan veri toplama araçları ise; Demografik Bilgi Anketi, Öğrenci Katılımı Ölçeği, Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği ve Aile Katılım Ölçeğidir. Çalışma verilerini analiz etmek için SPSS 20 paket programı ve LISREL 8.8 programı kullanılmıştır.Çalışma kapsamında Aile Katılım Ölçeği Türkçe'ye çevrilmiş, geçerlik ve güvenirlik analizleri yapılmıştır. Çalışmada, ailenin çocuğunun eğitim hayatına katılımı ile ilgili değişkenlerin, öğrencinin fen bilimleri dersindeki temel psikolojik ihtiyaçları ve fen bilimleri dersine katılım değişkenleri arasındaki ilişkilerin incelendiği yol (path) analizi yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, öğrenci algısı açısından aile katılım boyutları içerisinde yer alan ailelerin öğrencinin eğitimi ile ilgili arzuları, aile iletişimi, aile katılımı ve aile özerklik desteği ile, öğrencilerin temel psikolojik ihtiyaçları olan özerklik, yeterlik ve aidiyet ihtiyaçları arasında istatitiksel olarak anlamlı ve pozitif yönde bir ilişki vardır. Ayrıca, temel psikolojik ihtiyaçları karşılanan öğrencilerin de derse daha fazla davranışsal, bilişsel, duyuşsal ve aracı katılım sergilediği görülmüştür.

This study aimed to investigate relationships among middle school students' family involvement in school lives, students' basic psychological needs in science, and student engagement in science through a model. Family involvement in school lives was dealt with four dimensions: parent educational aspiration, parent communication, parent involvement, and parent autonomy support. Student engagement consisted of four dimensions: behavioral, cognitive, emotional, and agentic engagement. Additionally, students' basic psychological needs incorporated students' autonomy, competence, and relatedness.This study followed a quantitative approach and correlational research design was used. The sample of the study consisted of 926 sixth, seventh, and eight grade students in Yakutiye, Palandöken ve Aziziye districts in Erzurum, in 2015-2016 academic year. The data were gathered through Demographic Information Survey, Student Engagement Scale, Family Involvement Scale, and Basic Psychological Needs Scale. To analyze the data of the study, SPSS 20 packet program and LISRELL 8.8 program were used.Family Involvement Scale was translated into Turkish and validity and reliability analyses were conducted for the Turkish version of the scale. A path analysis was conducted to examine the relationships among variables of family involvement in school lives, students' basic psychological needs in science, and student engagement in science. Analysis results showed that according to student perception family involvement in school lives variables of parent educational aspiration, parent communication, parent involvement, and parent autonomy support were statistically significantly and positively related to basic psychological needs variables of autonomy, competence, and relatedness. Moreover, students whose basic psychological needs were met demonstrated more behavioral, cognitive, emotional, and agentic engagement.