Biçimlendirici değerlendirmenin öğrencilerin akademik başarı, tutum ve öz düzenleme becerilerine etkisi

Abstract

Biçimlendirici değerlendirme, öğrencilere not vermekten ziyade öğrencilerin öğrenme eksikliklerinin belirlenmesine odaklanan ve buna bağlı olarak öğretimde, geri bildirimin aktif ve sürekli bir şekilde kullanılarak öğrencilerin öğrenmelerinin geliştirilmesi adına öğretimsel düzenlemeler yapılmasını gerektiren bir değerlendirme anlayışıdır. Bu araştırmanın amacı, beşinci sınıf sosyal bilgiler dersinde biçimlendirici değerlendirme uygulamalarının öğrencilerin akademik başarıları, derse yönelik tutumları ve öz düzenleme becerileri üzerindeki etkisini incelemektir.Araştırmada karma yöntem kullanılmıştır. Karma yöntem desenlerinden ise iç içe desen çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Buna göre, araştırma nitel yöntemin destekleyici olarak kullanıldığı nicel yöntemin baskın olduğu bir çalışmadır. Araştırmanın nicel boyutunda eşitlenmemiş ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel desen, nitel boyutunda ise durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırma grubu 2014-2015 eğitim öğretim yılında Erzurum'da bir ortaokulun beşinci sınıfında öğrenim gören toplam 45 öğrenci ve uygulamaları gerçekleştiren öğretmenden oluşmaktadır. Okulda var olan sekiz şube içerisinden yansız atama yoluyla biri kontrol, biri de deney grubu olarak belirlenmiştir. Deneysel işlemler, bir eğitim-öğretim yılı olarak 28 hafta süresince gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama araçları olarak `Sosyal Bilgiler Başarı Testi`, `Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Tutum Envanteri`, `Öz Düzenleyici Öğrenme Becerileri Ölçeği`, `Gözlem Formu` ve Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu` kullanılmıştır. Verilerin analizinde varsayımları test edilerek bağımsız gruplar t testi, tek yönlü kovaryans analizi (ANCOVA) ve çok değişkenli çok yönlü kovaryans analizi (MANCOVA) gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda, kontrol grubunda uygulanan düzey belirleyici değerlendirmenin öğrencilerin akademik başarı, derse yönelik tutum ve öz düzenleme becerilerini olumlu yönde geliştirmesine rağmen anlamlı ölçüde artırmadığı belirlenmiştir. Deney grubunda uygulanan biçimlendirici değerlendirmenin ise öğrencilerin akademik başarı, derse yönelik tutum ve öz düzenleme becerilerini anlamlı ölçüde artırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Son test puanları açısından biçimlendirici değerlendirme uygulamalarının yapıldığı deney grubu öğrencilerinin akademik başarıları ve derse yönelik tutumlarının kontrol grubu öğrencilerinin akademik başarıları ve derse yönelik tutumlarına göre anlamlı ölçüde daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin öz düzenleme becerilerinde ise biçimlendirici değerlendirme uygulamalarının olumlu bir etki yapmasına rağmen deney ve kontrol grubu öğrencileri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark oluşturmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmacı tarafından yapılan gözlemler ve öğretmen ile öğrencilerle yapılan görüşmelere göre de biçimlendirici değerlendirme uygulamalarına yönelik bakışın oldukça olumlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlardan hareketle, biçimlendirici değerlendirme uygulamalarının ortaokullarda sıklıkla kullanılması ve öğretimde baskın olan değerlendirme anlayışı olarak yer alması gerektiği vurgulanmıştır.Anahtar Sözcükler: Akademik başarı, biçimlendirici değerlendirme, derse yönelik tutum, öz düzenleme

Formative assessment is an assessment approach, which has focused on determining the students' learning lack and organizing teaching via using feedback actively and continuously in terms of learners' learning rather than marking grade. The aim of the study is to investigate the effects of formative assessment upon students' academic achievement, their attitudes towards the lesson and self-regulatory skills. Mixed method was used in this research. The nested model was implemented in the study, which is one of the mixed method designs. Accordingly, quantitative method was a dominant method while qualitative method was used as a supporter in the study. Nonequivalent control group pre-test and post-test quasi-experimental design was used in quantitative dimension and case study was used in the qualitative dimension. The sample of the study was consisted of 45 students who have been studying at 5th grade and the teachers implementing the experience. Of eight classes, one control group and experimental group were determined with random sampling method. The experiment was implemented within 28-week. `Social sciences achievement test`, `Inventory of attitudes towards social sciences`, `Self-regulatory learning skills questionnaire`, `Observation form` and `Semi-structured interview form` were used as data collection instrument in the study. Independent samples t test, one sample covariance analysis (ANCOVA), multi samples multivariate analysis of covariance (MANCOVA) were used in data analysis. Summative assessment in the control group has developed positively students' academic achievement, their attitudes towards the lesson and self-regulatory skills according to the results of the study but it has not increased significantly. Formative assessment in the experimental group has increased significantly the students' academic achievement, the attitudes towards the lesson and self-regulatory skills. In terms of post-test results, academic achievement ve attitudes towards the lesson the students' in the experimental group in which formative assessment implementations was done have determined higher significantly than the academic achievement and attitudes towards the lesson of the students in the control group. Although formative assessment implementations have been affected positively upon the students' self-regulatory skills, it has determined that the difference between the students in the control and experimental groups has not been statistically significant. According to the observations made by the researcher and the interview with the teachers and students, the perception about formative assessment implementations is pointed out to be relatively positive. Formative assessment implementations have been emphasized to be used frequently in the secondary schools and so it must be as a dominant assessment approach in teaching.Key Words: Academic achievement, formative assessment, the attitudes towards the lesson, self-regulation