Mühimme defterlerine göre XVII. yüzyılın ikinci yarısında Erzurum eyaleti

Abstract

Osmanlı Devleti üzerine yapılan tarih araştırmalarında tarihsel olayların gün yüzüne çıkarılmasında Mühimme Defterleri önemli bir vazife görmektedir. Mühimme defterleri, Divan-ı Hümayun'da görüşülen toplumsal, siyasal, askerî ve idarî sorunlar ile ilgili alınan kararların padişah onayından geçmesinden sonra hükümler şeklinde kaydedilmesiyle meydana gelmiştir. Günümüz tarih araştırma sahasına kaynaklık eden bu defterler, Osmanlı Devleti'nde görülen toplumsal olayların ve bu olaylara üretilen çözümlerin gün yüzüne çıkmasında büyük pay sahibidir.Mühimme Defterleri içerisinde yer alan yerel yöneticilerin merkez yönetimdeki idari boşluktan yararlanarak halk üzerinde baskıcı bir otorite kurmak için uyguladığı usulsüz vergi alımları, devlete karşı gelerek oluşturulan eşkıyalık örgütlenmeleri, timar, zeamet ve has topraklarda meydana gelen sorunlar, devletin savaş ilan ettiği dönemlerde devlet ordusuna asker gönderimi, kişisel anlaşmazlıklar ile diğer sosyal konular hakkında birçok hüküm bulmak mümkündür.

On the research of Ottoman State, Mühimme Notebooks make an important point of revealinghistorical events. Mühimme Notebooks were formed by writing down as verdicts after The Sultan approved the social, political, military, govermental judgements about problems that taken by members of Divan-ı Hümayun. Mühimme Notebooks, the source of today's history research field have a great role on the emergence of social events and the solutions produced fort hem in the Ottoman State. In these notebooks, it is possible to findim proper tax in take of local authorities to establish an oppressive authority on the population by taking advantage of the government all ophole in the central government, banditry organizations against the state, problems in timar, has and zeamet territories, dispatching troops to the state army during a war, personal disputes and a lot ofverdicts on other social issues.