Tarihî ve arkeolojik veriler ışığında Artvin

Abstract

Artvin ili, Karadeniz Bölgesi'nin, Doğu Karadeniz Bölümü sınırları içerisinde yer almaktadır. İlin stratejik konumu, Anadolu ve Kafkaslar arasında geçiş güzergâhında olması açısından önemlidir. Bölge su kaynakları bakımından oldukça zengindir. İlin en büyük nehri olan Çoruh'un oluşturduğu vadi, Eskiçağlardan itibaren iskân edilmiştir. Artvin ilinin prehistorik dönemlerden itibaren yerleşim gördüğü düşünülmektedir. Fakat bölgede yapılan araştırmaların sınırlı olmasından dolayı bu durumu kanıtlayacak yeterli veri bulunmamaktadır.Bu çalışmada Artvin ilinde yaşadıkları bilinen toplulukların il ve bölgede yaptıkları faaliyetler incelenmiştir. Bu anlamda bölgede bulunan arkeolojik malzeme, yazıtlar, il ve yakın çevresinde bulunan yer adları bu bağlamda değerlendirilmiştir. Ayrıca önceki yıllarda yapılan yüzey araştırmaları ve kazılarda ortaya çıkarılan verilerin yeniden değerlendirilmesi yapılmıştır. Tespit edilen arkeolojik merkezlerin çoğunluğunun Ortaçağ'a ait olmasının yanında merkezlerin İlk Tunç Çağı, Orta Tunç Çağı, Son Tunç Çağı ve Erken Demir Çağı'nda da iskân gördüğü sonucuna varılmıştır.Karaz, Trialeti, Maykop/Maikop gibi birçok kültürün yayılım ve etki alanı içerisinde olduğu bilinen Artvin'de yapılacak olan sistemli bilimsel çalışmaların ilin Eskiçağ tarihini aydınlatacağı kanaatindeyiz.Anahtar Kelimeler: Artvin, Çoruh Nehri, Diauehi/Daya(e)ni, Urartu, Kafkaslar.

The province of Artvin is located within the borders of the Eastern part of the Black Sea Region. The strategic position of the province is highly prominent as a passage route between Anatolia and Caucasus. The area is relatively rich in freshwater springs. The valley, carved out by the largest stream of the province named as Coruh River, has remained inhabited since the ancient times. It has been considered that Artvin has been settled since the prehistoric ages. However, satisfying amount of data is unavailable to demonstrate this fact due to the limited studies carried out in the region.In this study, the activities of the societies, believed to have lived in Artvin have been examined in the province and the region. Archeological findings and inscriptions unearthed in the region, the location names in the province and the immediate vicinity have been evaluated in this regard. Furthermore, the surface explorations carried out in the previous years and the acquired data revealed in the excavations have been re-examined. It has been concluded that most of the identified archeological centers date back to the Middle Age, besides, the centers were inhabited in the ages of the Early, Middle and Late Bronze and Early Iron Age as well.We are of the opinion that systematically conducted scientific studies will shed light upon the Ancient History of the province Artvin, known to have remained under the expansion and influence of many civilizations such as Karaz, Trialeti, Maykop/Maikop.Keywords: Artvin, Coruh River, Diauehi/Daya(e)ni, Urartian, Caucasus.