Aleksandr Borovkov`un `Bedâyiü`l-Lugat` üzerine yaptığı çalışmanın Türkiye Türkçesine çevrilmesi ve dil incelemesi

Abstract

Bu tezde A. K. Borovkov'un Bedâyiü'l-lugat üzerine yaptığı çalışma Türkiye Türkçesine çevrilmiş ve adı geçen eserin şekil bilgisi özellikleri tespit edilmiştir. Çalışmamız Giriş, Dil İncelemesi, Metin olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır. Tezin Giriş kısmında Çağatay, Çağatay Türkçesi terimi ve Çağatay Türkçesi devirleri hakkında bilgi verilmiş, Çağatayca üzerine yapılan en önemli araştırmalar ve bu konuda değerlendirmelerde bulunan ve farklı bakış açısı getiren Türkologlardan bahsedilmiştir. Ali Şîr Nevâyî'nin eserlerinin kolayca okunması için hazırlanan Çağatay Türkçesi Sözlükleri üzerinde durulmuştur. A. Borovkov'un hayatı ve çalışmalarına değinilmiş ve Bedâyiü'l-lugat üzerine görüşler dikkatlere sunulmuştur. Dil İncelemesi kısmında metnin şekil bilgisi özellikleri incelenmiştir. Metin kısmı, Aleksandr Borovkov'un neşrettiği Bedâyiü'l-lugat'in Türkiye Türkçesi çevirisinden oluşmaktadır. Sonuç kısmında, çevrilen metin üzerine gerekli yorumlara ve bazı eleştirilere yer verilmiştir. Çalışmanın son kısmında sözlükteki kelimelerin sözlük içerisindeki anlamlarının listelendiği dizin yer almaktadır.Anahtar kelimeler: Çağatay Türkçesi, Sözlük, Aleksandr Borovkov, Bedâyiü'l-lugat.

The purpose of this thesis is to translate A. K. Borovkov's study on Bedâyiü'l-lugat into Turkey Turkish and to determine morphological properties of the mentioned work. Our study consists of three main part: Introduction, Language Analysis, Text.In the Introduction part of the study we presented a brief information about the origin of the name and the term of Chagatai and Chaghatai Turkish, then we gave various classifications of the periods of Chagatai Turkish, also we mentioned the most important researches on Chagatai language and important evaluations on this subject and the different view of turkologists. We emphasized the importance of the Chagatai Turkish dictionaries which were prepared for easy reading of Alisher Navoi's works. In the Language Analysis part morphological properties of the text were stated. The Text part of this thesis based on the translation of A. K. Borovkov's study on Bedâyiü'l-lugat into Turkish language. In the conclusion part of the thesis take place some necessary comments and criticisms on the translated text. In the last part of the study, there is an index which lists the meanings of the words in the dictionary.Key words: Chagatai Turkish, Dictionary, Aleksandr Borovkov, Bedâyiü'l-lugat.