Manavgatlı Ali Zelîlî`nin Niyâzü`l-Müznibîn`in

Abstract

XVI. yüzyıl sonu XVII. yüzyıl baĢında yaĢayan Ali Zelîlî mutasavvıf bir Ģairdir.ġairin hayatı hakkında kaynaklarda yeterli bilgi bulunmamaktadır. Bu çalıĢmada onuntek eseri olan Niyâzü‟l-Müznibîn adlı mesnevisinin çeviriyazılı metni ve incelemesi yeralmaktadır. Eserin tespit edilen 22 nüshasından özelliklerine göre seçilen 6 nüshakarĢılaĢtırılarak transkripsiyonlu metin ortaya çıkarılmıĢtır. 5667 beyit, 1379 dörtlüktenoluĢan metinde 120 ilahi, 108 fasıl ve 8 adet de gazel bulunmaktadır.ÇalıĢmanın `GiriĢ` kısmında baĢlangıçtan XVII. yüzyıla kadar Türkedebiyatında dinî-tasavvufi-ahlaki mesneviler hakkında bilgi verilmiĢtir. `BirinciBölümde`, Ali Zelîlî ve eseri hakkında bilgiler ile bu mesnevinin yazılıĢ tarihi vesebebine değinilmiĢtir. `Ġkinci Bölümde` eser, iç ve dıĢ özellikleri bakımındanincelenmiĢ vezin, kafiye ve iktibaslar açısından değerlendirilmiĢtir. `Üçüncü Bölümde`ise nüshaların tavsifleri yapılmıĢ, yazmaların soy ağacı çıkarılmıĢ ve tenkitli metinverilmiĢtir.Klasik Türk edebiyatının hemen her döneminde yazılan dinî-tasavvufi-ahlakimesnevilere, XVII. yüzyılda Niyâzü‟l-Müznibîn‟i nazmederek bir yenisini daha ekleyenAli Zelîlî, eserinde kendi üslubu ile özdeĢleĢen örnekler vermiĢtir.Anahtar Kelimeler: Ali Zelîlî, Niyâzü‟l-Müznibîn, Mesnevi, Klasik TürkEdebiyatı, 17. yüzyıl

Ali Zelîlî is a sufi poet who lived during the end of the 16th century and thebeginning of the 17th century. There is not enough information in the sources aboutpoet‟s life. This study includes the written translated form and analysis of the poet‟sonly work called Niyâzü‟l-Müznibîn. The transcript text has been revealed after 6 copieshave been compared among the 22 copies of the original work. There are 120 hymns,108 articles and 8 odes in the text which consists of 5667 couplets and 1379 stanzas.In the introductory section of the study, information about religious, sufistic andmoral mesnevis in Turkish literature from the beginning to the 17th century has beengiven. In the first chapter, information about Ali Zelîlî and his text as well as the dateand the reason for writing this text have been discussed. In the second chapter, the texthas been analyzed in accordance with its internal and external characteristics andevaluated in terms of metre, rhyme and quotation. In the third chapter, the copies havebeen described, genealogical background of the writings has been presented andcriticized text has been given.Ali Zelîlî, who added a new mesnevi in the 17th century with his Niyâzü‟lMüznibînto the religious, sufistic and moral mesnevis of Classical Turkish literaturewhich have been written in almost every period, has given examples in his work whichhave been identified with his own style.Key Words: Ali Zelîlî, Niyâzü‟l-Müznibîn, Mesnevi, Classical TurkishLiterature, 17th Century