Köroğlu Destanının Behçet Mahir Rivayeti üzerinde bir araştırma

Abstract

Köroğlu Destanı'nın Behçet Mahir rivayeti Mehmet Kaplan, Mehmet Akalın ve Muhan Bali'nin uzun uğraşları neticesinde elde edilmiş derleme bir metindir. Hacmi ve ihtiva ettiği konular bakımından Anadolu sahası Köroğlu anlatıları içinde önemli bir yere sahiptir, fakat bilimsel açıdan yeterince incelenmemiştir. Bu araştırma ile söz konusu eksikliğin bir nebze de olsa giderilmesi amaçlanmaktadır. Çalışmanın inceleme kısmı iki bölümden oluşmaktadır. Bunlardan ilki Behçet Mahir rivayeti ile ilgili hususlara ayrılmıştır. İkinci bölümde ise metnin epizot ve motifleri tespit edilmiştir. Motifler için Stith Thompson tarafından hazırlanan uluslararası katalog kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre metin ekseriyetle nesir ağırlıklıdır ve nazım kısımları teknik bakımdan zayıftır. Buna karşın anlatı ara sözler açısından hayli zengindir. Motifler olay örgüsüyle iç içe geçmiş bir vaziyettedir ve mütemadiyen tekrar ederler. İncelemede Behçet Mahir'in Köroğlu'sunun son derece kurnaz, hilekâr ve zeki biri olduğu tespit edilmiştir. Söylemlerine ve davranışlarına dikkat edildiğinde, özellikle de Ayvaz ile tanıştıktan sonraki hayatında, her zaman için yiğitlikten, şandan ve şereften yana olduğu görülür. Maceralarındaki yegâne yardımcısı atıdır. O sıra dışı bir hayvandır. Köroğlu, Kırat yanında olmayınca nispeten sıradanlaşır ve kimi meziyetlerini kaybeder.

Behçet Mahir's narration of Köroğlu epic is a collected work which has been obtained after much effort by Mehmet Kaplan, Mehmet Akalın and Muhan Bali. Anatolian field has an important position in Köroğlu narrations in terms of the volume and content that contains but it has not been investigated scientifically in detail. The aim of this study is to fill the relevant deficiency to some extent. The research part of this study consists of two parts. The first of these has been for the aspects related to Behçet Mahir's narration and episodes and motives of the text has been determined in the second part. International catalog prepared by Stith Thompson has been used for motives.According to the findings obtained in the study; the text is mainly prose for the most part and the verse part is technically weak. In spite of this, it is quite rich in terms of digressions. The motives has been intertwined with plot and they repeats all the time. It has been determined that Behçet Mahir's Köroğlu is a quite clever, crafty and trickster man. When we pay attention his discourses and behaviors, especially after met Ayvaz, he sides with bravery and glory all the time. His only assistant is his horse in his adventures. It is an extraordinary animal and Köroğlu becomes common and loses some features without his horse, Kırat.